Pečat nedelje

Stogodišnja provokacija

Bošnjaci iz Raške oblasti nameravaju da svečano obeleže 100. godišnjicu secesionističkog dokumenta donetog u vreme okupacije Srbije

Bošnjačko nacionalno vijeće – „najviše predstavničko tijelo sandžačkih Bošnjaka u Republici Srbiji“, na čijem je čelu Sulejman Ugljanin – odlučilo je da pesmom i rečju obeleži jedan vek od takozvane Sjeničke konferencije, održane između 8. i 25. avgusta 1917. godine. U tu svrhu, BNV je raspisao javni poziv za učešće na međunarodnom naučnom skupu „Društveno-politički, pravni i historijski značaj Sjeničke konferencije“, te nagradni konkurs za autorsku pesmu („Pjesma može pripadati različitim stilovima, izuzev turbo-folku“) „sa ciljem očuvanja, njegovanja i jačanja nacionalnog identiteta“.
„Sjenička konferencija je“, objašnjava BNV, „historijski događaj koji ima izuzetnu važnost u borbi sandžačkih Bošnjaka za opstanak i ostvarenje svojih prava“, te je, otuda, „osnovni cilj“ svega ovoga „očuvanje sjećanja sandžačkih Bošnjaka na Sjeničku konferenciju, podizanje svijesti o značaju Sjeničke konferencije za ostvarivanje prava Bošnjaka, kao i proširenje znanja Bošnjaka o njihovoj savremenoj historiji“.

[restrict]
I sve bi ovo možda i bilo prihvatljivo da nije veoma zabrinjavajuće. Najpre, zato što je Sjenička konferencija – kako sugeriše i sam datum njenog održavanja – održana u vreme austrougarske okupacije Srbije u Prvom svetskom ratu. Zatim, zato što su učesnici konferencije bili saradnici austrougarskih okupatora Srbije koji su s njima bežali kada je Srbija oslobađana („Nakon formiranja prve Jugoslavije, tačnije Kraljevine SHS 1918. godine, srpski režim je ovu Konferenciju proglasio ’austrofilskom’, a njene učesnike optužio za veleizdaju… Većina učesnika Sjeničke konferencije je uhapšena… Najtragičniju sudbinu doživio je bjelopoljski gradonačelnik Hilmi-beg Kajabegović, koji je 1918. godine, zajedno sa austrijskom vojskom, prebjegao u Bosnu“, zapisao je „poznati sandžački istoričar“ dr Mustafa Memić, a prenosi novopazarski Fakultet za islamske studije koji je osnovao Moamer Zukorlić. U istom tekstu se, inače, kaže i da je „Sandžak okupiran od strane Srbije i Crne Gore“.) I najzad, a to je i najproblematičnije, na Sjeničkoj konferenciji pre 100 godina usvojena je odluka da se – piše istoričar Memić – „austrougarske vlasti zamole da bi Sandžak pripao uz Bosnu…, te u krajnjem slučaju ako to ne bi uslijedilo, onda je zamoljeno za autonomiju Sandžaka“.
Ali problem je i kudikamo dublji, jer današnje Bošnjačko nacionalno vijeće, koje je upisano u državni registar saveta nacionalnih manjina, svoj kontinuitet vuče od Muslimanskog nacionalnog vijeća Sandžaka i njegovog naslednika, Bošnjačkog nacionalnog vijeća Sandžaka koje je 1993. godine usvojilo Memorandum o specijalnom statusu u kome se traži „politička i teritorijalna autonomija Sandžaka s pravom priključenja nekoj od republika tadašnje Socijalističke Federativne Republike Jugoslavije“ u čemu se vidi očigledan kontinuitet sa Sjeničkom konferencijom održanom 1917. godine.
Treba dodati i da je najavljenu proslavu stogodišnjice Sjeničke konferencije relativno blago kritikovao predsednik Socijaldemokratske partije Srbije Rasim Ljajić („Mislim da su Sandžaku potrebni ekonomski i socijalni razvoj, zapošljavanje ljudi, a ne da se vraćamo u prošlost. U budućnost treba svi da gledamo“, rekao je „Blicu“) i mnogo oštrije Ljajićev patrijski kolega, poslanik Meho Omerović, koji je istakao da je „posebno opasno“ što Sulejman Ugljanin „želi da podseti na odvajanje dela teritorije ne samo Srbije nego i Crne Gore… Taj čovek nas stalno vraća u prošlost. Taj čovek svojim postupcima odvraća svakog potencijalnog investitora u Sandžak. Taj čovek, upravo zloupotrebljavajući funkciju, nanosi veliku štetu bošnjačkom narodu i sramoti instituciju BNV. Niko mu nije dao mandat da – od podizanja spomen-ploče Aćif efendiji, prisustva akademiji i odavanja pošte Šabanu Poluži, čoveku koji se borio za stvaranje Velike Albanije, do zahteva za međunarodnom konferencijom o Sandžaku – stalno pravi cirkus od BNV“.

[/restrict]