Umetnost u zagrljaju fondova za ucenu

Pravci moderne umetnosti samo su delovi i delići nekadašnjeg likovnog jedinstva; Leonardo da Vinči, renesansni i stari umetnici znali su za tipično (post)modernistička rešenja, ali ih nisu razvijali

Moderna epoha započinje renesansnim izumima (inovatione) u umetnosti i nauci. Smatrana idejnim i tehničkim napretkom, od početka je određena krizama, revolucijama i ratovima, koji sadašnji izraz imaju u stvaranju globalističke distopije planetarno zatrovanog koncentracionog logora. Umetnost je od renesanse postepeno osvajala slobodu izraza i mišljenja, dobijala kritičku i misaonu dimenziju. U njen domen ulazi fantastično, impresionističko, ekspresionističko, avangardno i konceptualno neravnopravno sa realističkim i klasičnim, koji postoje od neolita i umetnosti prvih civilizacija. Problem je u tome što je umetnost sve brže osvajala polje slobodnog delovanja, postajući nezavisna od crkve, vladara, države i naručilaca, ali i ranjivija i razjedinjenija. Pravci moderne umetnosti samo su delovi i delići nekadašnjeg likovnog jedinstva; Leonardo da Vinči, renesansni i stari umetnici znali su za tipično (post)modernistička rešenja, ali ih nisu razvijali. U umetnosti postepeno dolazi do usitnjavanja velikog bogatstva nagomilanog do renesanse, promene su sve brže, korenitije i svaka naredna postaje sve više izraz osvojene slobode, ali i uznošenja ružnoće, banalnosti, šokantnosti i besmisla. Sada je umetnost samo sumorni odraz društva, stvaraoci su prihvatili da budu plaćenici političkih klika, (ne)vladinih organizacija i fondova za ucenu. Od kritičke dimenzije stvaralaštva nije ostalo ništa, još manje od plemenite odbrane lepote, dobrote i istine, po kojoj se umetnost milenijumima prepoznavala kao duhovna vertikala. Utonula u spektakle, materijalnost i diktaturu novca, zagubila je dušu pa i avangardnu smelost, postavši senilna, dosadna, isprazna i zla, pa oni koji su je doveli do tog stanja opravdano govore o njenoj smrti.
[restrict]

Nestanak umetnosti i epohalna kriza odnose se, međutim, samo na avangardu, slikarstvo se odlično oseća i u Srbiji nikada nije bilo više dobrih umetnika. U obnovi umetnosti treba početi od malih kultura jer su one za razliku od neoimperijalističkih sačuvale svežinu i samobitne vrednosti. U Srbiji je tradicionalno razvijena realistička likovnost sa poreklom u umetnosti 19. veka koja sada epilog ima u pojavi brojnih mladih realista i figuralista. Još je značajniji srpski doprinos svetskoj umetnosti u vidu raznorodne i bogate škole fantastičnog slikarstva, najoriginalnije uz Bečku školu fantastičnog realizma.

Nisu uzalud Leonid Šejka i članovi Mediale prvi u svetu umetnosti stvarali i teoretisali u prilog nove renesanse. Pojava vanrednih umetnika na prelomu dva veka hrišćanski rečeno možda je predokus buduće blagodati i zato je umetnost Srbije kao u vreme neolita, srednjeg veka i visokog modernizma ne samo deo evropske već i ispred nje.

Iznenađuje da se u eri potpune prevlasti novih medija (performans, video, instalacija, fotografija, neokonceptualna umetnost) više mladih stvaralaca u Srbiji na nadmoćan način okrenulo klasično shvaćenom štafelajnom slikarstvu, poput Petra Mošića, grupe ST.ART, Ivana Jurkovića i Tijane Kojić, sjajnih novih metafizičara. Još je čudnije da su mladi otkrili zaboravljeni a kod nas nekada veličanstveni fantastični crtež, najviše pod uticajem prof. Željka Đurovića (Kristina Pirković, Veljko Valjarević, Marijana Rakićević, Andrej Konopek, Vladimir Lalić, Antanasije Punoševac i dr). Slikari, vajari, crtači i grafičari kao Ivan Miladinović, jedan od najboljih u svetu, spasiće sakralnost i lepotu kao zaloge obnove opljačkanog i uništenog sveta, lepotu koja uliva nadu i duhovnu snagu, krepi i otvara srce.     
[/restrict]