Povodom premijere u Narodnom pozorištu

POVODOM OVOGODIŠNJE NINove NAGRADE

Izvesnim skraćivanjem Tatjana Mandić Rigonat je adaptirala Ibzenov tekst, i režirala ga je sa sebi svojstvenom preciznošću ostvarivši izvanredan uspeh. Bez ikakvih rezervi, konstatujemo da je njena postavka Ibzenove Nore najbolja dramska premijera u protekloj, 2021. godini, što nesumnjivo predstavlja sjajan domet ansambla Drame Narodnog pozorišta u Beogradu

Pojava Ibzenove drame Nora ili Lutkina kuća svakako predstavlja lepo osveženje našeg teatarskog repertoara u kojem je zbog kovid pandemije došlo do izvesnog zastoja, kako nam se čini, posebno kada se radi o ostvarenjima svetskih klasika, što će reći da na repertoaru imamo znatno manje izvođenih dela proverenih vrednosti iz evropske dramske riznice. Zato se najnovija premijera u Narodnom pozorištu u Beogradu, izvođenje Nore Henrika Ibzena, može pozdraviti samo izrazima dobrodošlice, pogotovo što se, u poslednje vreme, njegova dela ređe mogu videti na našim pozorišnim scenama.

Ostvarenja ovog velikog norveškog dramatičara nalaze se na repertoaru Narodnog pozorišta u Beogradu još od 1878, kada je prikazana njegova drama u četiri čina Stubovi društva da bi, 28. januara 1889. bila premijera Nore, drame u tri čina, u režiji Miloša Cvetića, koji je nastupio i u ulozi Torvalda Helmera, dok je u naslovnoj ulozi bila Vela Nigrinova, a Ljubomir Stanojević tumačio je dr Ranka. Ako znamo da je prvo predstavljanje Ibzena u Londonu bilo upravo izvođenje Nore iste godine, kako saopštava Bernard Šo u svom delu Lica i naličja, onda možemo zaključiti da je repertoar beogradskog Narodnog pozorišta donekle bio saobrazan s tokovima tadašnjih evropskih pozorišnih zbivanja.
Među najčešće prikazivane Ibzenove drame, sasvim umesno, svrstana je Nora ili Lutkina kuća: odmah nakon prvog izvođenja, decembra 1879. na sceni Kraljevskog teatra u Kopenhagenu, ova veoma vešto konstruisana drama osvojila je mnoga skandinavska. a potom i evropska pozorišta, da bi se često izvodila i tokom čitavog 20. veka, sve do danas. Dugotrajnosti interesovanja publike za ovo delo doprinela je i piščeva pažljiva obrada lika Nore, koji se i danas tumači kao što je to bilo nakon objavljivanja drame i njene praizvedbe. Mnoge popularne svetske glumice – Sara Bernar, Eleonora Duze, Irma i Ema Gramatika, Ljudmila Pitojeva i dr. proslavile su se tumačenjem Nore u Ibzenovoj drami.
U razdoblju između dva svetska rata Ibzenova Nora prikazana je u beogradskom Narodnom pozorištu 23. maja 1921, u režiji Mihaila Isajlovića, koji je glumio advokata Krogstada, dok je kao Nora nastupila Lidija Mansvetova. Ulogu Norinog supruga Torvalda Helmera igrao je Dragoljub Gošić, dok se Dobrica Milutinović pojavio u ulozi dr Ranka. Od te predstave prošlo je čitavo jedno stoleće do današnje postavke Nore u beogradskom Narodnom pozorištu. U tom razdoblju, ipak, bila je jedna postavka Nore u Beogradu, i to u Jugoslovenskom dramskom pozorištu, na Sceni „Bojan Stupica“, 10. novembra 2000, u adaptaciji i režiji Branislava Mićunovića. Tom prilikom kao Nora i Torvald Helmer nastupili su Jasmina Ranković Avramović i Vojislav Brajović, dok je Predrag Ejdus tumačio dr Ranka.

Drama Nora, pored ostalog, karakteristična je po tome što označava nastavak Ibzenovog ciklusa društvenih drama započetog 1877. tekstom Stubovi društva, koji će efektno završiti na način francuske „drame s tezom“. Pored pomenutih drama taj ciklus čine još i Aveti i Neprijatelj naroda. Treba ukazati da je komad Neprijatelj naroda i danas veoma zanimljiv jer je satira na ponašanje skučene malograđanske sredine što radi zaštite kratkotrajnih novčanih interesa odbacuje Doktora Štokmana, usamljenoga borca za istinu.
Za izvođenje u Narodnom pozorištu, pošto je izvesnim skraćivanjem adaptirala Ibzenov tekst, Tatjana Mandić Rigonat režirala ga je sa sebi svojstvenom preciznošću ostvarivši izvanredan uspeh. Naime, bez ikakvih rezervi mogućno je konstatovati da je njena postavka Nore najbolja dramska premijera u protekloj, 2021. godini, što nesumnjivo predstavlja sjajan domet ansambla Drame Narodnog pozorišta u Beogradu.
Ostvaren je jedinstven stil glumačke igre koji je rezultovao ujednačenom predstavom u svim delovima, s tim što je eksponirana naslovna uloga bila u potpunosti saobrazna s tekstom koji je, rekosmo, umesno skraćen.

Ostvarenja velikog norveškog dramatičara Henrika Ibzena nalaze se na repertoaru Narodnog pozorišta u Beogradu još od 1878, kada je prikazana njegova drama u četiri čina Stubovi društva da bi 28. januara 1889. bila premijera Nore, drame u tri čina, u režiji Miloša Cvetića, koji je nastupio i u ulozi Torvalda Helmera

Pored interpretatorke naslovne uloge, izvrsne Nade Šargin, koja je sasvim dominirala scenskim izvođenjem, istakla se i Katarina Marković u ulozi Gospođe Kristine Linde. Kao distingvirani prijatelj kuće Doktor Rank bio je zapažen otmenim nastupom i pojavom Hadži Nenad Maričić. Nenad Stojmenović kao Torvald Helmer glumio je odmereno sve do poslednjih scena kada je nervno eksplodirao, što je bilo u opreci sa stilom predstave. Goran Jevtić u ulozi Advokata Nilsa Krogstada demonstrirao je poslovnost i bio je efektan u svom nastupu.

Predstava je plenila ibzenovskom atmosferom koja obično nedostaje kada se izvode dela ovog velikog norveškog klasika.