Špijuni koje Amerikanci vole da mrze

Piše Vladislav Panov

Uveliko je u toku instalacija rusofobične hladnoratovske reanimacije na malim ekranima, koju predvodi već tri sezone uspešno plasirana pionirska serija „Amerikanci“ a prati je sve veći broj sličnih ostvarenja, i to ne samo iz američke produkcije

Džordž Orvel je prigodno imenovao politički animozitet između Istoka i Zapada, ustanovljen još tokom oslobađajućih borbi protiv nacizma krajem Drugog svetskog rata, nazvavši ga Hladnim ratom. Taj navodno potajni i tihi rat između dva „bloka“, koji je u svakom smislu eksplodirao sredinom prošlog veka, obeležio je sva relevantna politička zbivanja nepomirljivo polarizovanog sveta u posleratovskim decenijama. Doveo je svet u više navrata na ivicu nuklearnog istrebljenja. Ovaj je period, međutim, uglavnom pokriven od strane jeftinih kriminalističkih roto-romana, u laganim zapletima besmislenih akcionih filmskih hitova i špijunskih trilera, pretežno sasvim površno napisanim. Paradoksalno, u filmskoj zaostavštini iz tog perioda ključna ostvarenja, koja su na najefektniji način artikulisala hladnoratovsko ludilo nevidljivo zaraćenih supernacija ondašnjeg sveta, jesu komedije. Među onima koje su najviše rekle onima koji su mogli da razumeju, ali možda to nisu želeli ili smeli, jesu klasik Stenlija Kjubrika „Doktor Strejndžlav“ i „Rusi dolaze“ Normana Džuisona. Primera ima još, čak i veoma ozbiljnih, što su se bavili posledicama hladnoratovskih nuklearnih pretnji: one su materijalizovane u kraj sveta u atomskom holokaustu opisanom u originalnoj verziji jezovito tragične distopijske poruke, „Na plaži“, onoj Stenlija Krejmera iz 1959. (pozornica uzdizanja Hladnog rata do vrhunca u realnom tadašnjem svetu) ali i u rimejku iz 2000. godine, kada je hladnoratovska nuklearna i svaka druga opasnost navodno prestala. Izuzetan u svojim slično realistično mračnim porukama svojevremeno je bio i čuveni televizijski hit „Dan posle“.

[restrictedarea]

Sve počinje od „Amerikanaca“ Pobeda kapitalizma i oslobođenje od glavne pretnje da se gorepomenuti i svi drugi tragični scenariji ultimativne posledice Hladnog rata zaista obistine, Sovjetskog Saveza, nije, međutim, Ruse, koji su nastavili da budu propagatori postsovjetskog induktora svega lošeg na svetskoj političkoj pozornici, ni u jednom momentu savremene postsovjetske ere postavio u ravan sa slobodnim kapitalističkim svetom. Rusi su ostali isključivi izvor egzistencijalne paranoje svakog američkog uživaoca njihovog savršenog i jedino od zadrtih i nazadnih neprijatelja kakvi su oni ugroženog rajski uzvišenog načina života. I dok su, ipak, prema koliko-toliko realističnim društvenim odnosima koji su zavladali svetom, tvorci industrije zabave dojučerašnje glavne plašitelje prosečnog Amerikanca i svakog drugog njegovog zapadnog saveznika, Ruse, počeli da predstavljaju kao kriminalce, a Ruskinje kao prostitutke, televizijska je produkcija predvodnički odlučila da komercijalno restartuje bauk od hladnoratovskih polarizacija. U tom je smislu ključnu ulogu odigrala hit-serija „Amerikanci“, koju je jedan od udarnih „mejdžorsa“, televizijska kompanija Ej-Bi-Si, lansirala pre tri godine. Serija „Amerikanci“ je u među-  vremenu pokrenula lavinu hladnoratovskih priča, koja kulja s malih ekrana, i to ne samo iz američke produkcije. U njoj, prisutnoj s nesmanjenom popularnošću kod najšireg sloja publike i u aktuelnoj trećoj sezoni, glavni junaci su lažno-stvarni bračni par ruskih špijuna, koji se predstavljaju kao tipična američka porodica iz predgrađa, a zapravo su najsuroviji tandem duboko u tipični američki način života utkanih ruskih ubica i špijuna, spremnih na sve kako bi izvršili zadatke iz Otadžbine. Radnja serije se odvija početkom osamdesetih godina prošlog veka, kada je Hladni rat počeo da dobija dimenzije konačnog obračuna konvencionalnim sredstvima. Uspeh ove inače zaista kvalitetne i vrlo vešto napisane serije, s mnoštvom pozadinskih poruka, brojnim uverljivim zapletima i likovima, kako to biva, inspirisao je i konkurenciju da proba s nečim slično politički korektnim i istovremeno profitabilnim. I tako se otvorio prostor za iniciranje novog-starog trenda.

Britanci su uz pomoć moćne producentske potpore odgovorili mini-serijom „Igra“, koja govori o lovu na ruske špijune, a njihov zadatak je ni manje ni više nego uništenje vlasti u Velikoj Britaniji početkom sedamdesetih godina 20. veka. Lik i delo čuvenog američkog špijuna iz vrha američke hladnoratovske obaveštajne službe, Oldriča Ejmsa, takođe su zajahali ovaj najnoviji talas rusofobične hladnoratovske reanimacije u seriji „Špijuni“, koja se hvali da je njena priča potpuno autentična i ponosi se završetkom, oličenjem američkog trijumfa nad crvenim baukom iz Sovjetskog Saveza, pošto je njihov opasni špijun u američkim redovima raskrinkan i uhvaćen. Patriotski naboj koji je zatvorio ovu seriju dodao je novu dimenziju veličanja američkog patriotskog duha i trijumfa svega dobrog što on podrazumeva u toj meri da deluje kao propaganda Cijinih manipulatora masama, što, bar donekle, verovatno i jeste. Zanimljivo je da je upravo širom Evrope aktuelna i nemačka osmodelna serija, „Nemačka 83“, koja se, kao i pomenuti američki hit „Amerikanci“, smešta u srce finalnog hladnoratovskog okršaja Istoka i Zapada, na početak osamdesetih godina proteklog veka, nudeći priču o istočnonemačkom špijunu infiltriranom u zapadnonemačku vojsku da bi se domogao strateških vojnih tajni NATO-a. Serija je, sa svoje dve prve epizode, premijerno prikazana na ovogodišnjem Berlinskom filmskom festivalu i od tada se uspešno rasprodaje po Skandinaviji i nekim drugim zemljama nekadašnjeg evropskog Zapada, a uskoro će biti i na programu američke televizije. Ovom društvu svakako pripada i komercijalno ne baš uspela (zbog neodgovarajuće i sigurno potpuno neočekivane slabe gledanosti, prekinuta pre kraja i prebačena na prikazivanje na internetu) serija, takođe iz produkcije američke prajm-tajm televizije, „Odanost“, gde je koncept porodice duboko skrivenih ruskih špijuna iza paravana tipične američke porodice smešten ne u vreme Hladnog rata, već u današnjicu.

Hladnoratovska pozornica I na tom mestu, zapravo, valja posmatrati predstojeći trend postavljanja hladnoratovske pozornice u savremenoj ponudi američke industrije zabave. Sve će konačno biti prebačeno iz slavne i trijumfalne hladnoratovske istorije u današnjicu, jednako, razume se, pobedničku. Jer i protivnik je i dalje isti. Ruski predsednik Vladimir Putin, posprdno i pogrdno u zapadnim medijima nazvan i Vlad Osvajač, medijski se instalira kao novi bauk, toliko veliki, moćan i za sve dobro na Zapadu opasan da sam može da predstavlja hladnoratovsku pretnju. U svakom slučaju, očigledno prekopotrebni antagonistički odnos prema Rusiji, koja je jednako kapitalistička kao i ostatak globalistički ustrojenog sveta, dobiće hladnoratovsku odeždu u medijima i industriji zabave. U tom se smislu pripremaju nova dela iz najmoćnije produkcije. Krajem godine će u bioskope stići novi spektakularni proizvod iz autorsko-produkcijske saradnje Stivena Spilberga i Toma Henksa, uz scenarističku podršku najkreativnijeg holivudskog, odnedavno i televizijskog autorskog tandema, braće Džoela i Itana Koena, „Most špijuna“, u kojem će ponosna američka nacija biti detaljno upoznata sa herojskim podvizima čuvenog advokata Džejmsa Donovana, koji je usred hladnoratovske histerije početkom šezdesetih godina prošlog veka izdejstvovao da KGB oslobodi pilota američkog špijunskog aviona Gerija Pauersa. Nije uopšte neophodno pominjati da će sprega ovakvog evociranja špijunske istorije, može se reći i mitologije, kao i maštarija što gotovo sentimentalno vraćaju sat u doba Hladnog rata, sa zabavnom industrijom biti nastavljena i značajno unapređena u godinama koje dolaze serijama o savremenom sukobljavanju naprednog Zapada sa pomenutim putinovskim baukom. Neophodnost jasnog distanciranja od sadašnje Zapadu politički potpuno neodgovarajuće Rusije, koje će uskoro biti obogaćeno i otvorenim konfrontiranjem na svim planovima, dakle i na zabavnom, već je uveliko primarni zadatak poslušno „slobodnih“ medija i zabavnoindustrijske „umetnosti“, u čiju političku podobnost i patriotizam ne treba sumnjati.

[/restrictedarea]