Dostojni istorije svoje

Piše Zorica Zec

Svetom arhijerejskom liturgijom, koju je u crkvi Svete Trojice u Vraki služio mitropolit crnogorsko-primorski gospodin Amfilohije, obeležena je Stogodišnjica Prvog balkanskog rata i Bitke na Skadru

Samo nekoliko dana od svečanosti koju je povodom Stogodišnjice nezavisnosti organizovala albanska država, srpski hodočasnici iz Beograda (koji su nosili Časni krst sa Groba Gospodnjeg iz Jerusalima i prethodno boravili u našim svetinjama na Kosovu i Metohiji), blagoslovom Njegove svetosti patrijarha srpskog gospodina Irineja podsetili su na učešće srpskih vojnika u borbama kod Skadra. Tokom 1912, 1913. deset hiljada vojnika Kraljevine Crne Gore i Kraljevine Srbije poginulo je u borbama protiv Otomanske imperije, ugradivši tako svoj život u budući život nezavisne Albanije. O ovoj važnoj istorijskoj činjenici nije se međutim progovaralo. „Tragedija Skadra“, taj veliki istorijski trenutak za Srbe i druge narode, kao da se nije desila pre stotinu godina, jer Srbi i dalje tumaraju za svojim duhovnim i istorijskim bićem i najčešće ne znaju ni datum kada se tragedija desila. Iz bogate arhive SANU, njenog Istorijskog odeljenja, do sada je objavljeno osam knjiga pod naslovom „Dokumentacija o spoljnoj politici Srbije 1903-1914“, koje se odnose na istorijska događanja u godinama 1912, 1913, 1914. Za razliku od našeg vremena, kada smo svedoci obeležavanja Stogodišnjice oslobađanja Stare Srbije, ne tako davno, 1987. godine je SANU (28. i 29. oktobra) održala Naučni skup, na kojem je dat pregled istorije Prvog balkanskog rata i tragedije Skadra.

SAMOŽRTVENA LJUBAV Svetom arhijerejskom liturgijom u crkvi Svete Trojice u Vraki i parastosom na Bardanjolu obeležena je Stogodišnjica Prvog balkanskog rata i Bitke na Skadru.
Svetu liturgiju služio je Visokopreosvešteni arhiepiskop cetinjski mitropolit crnogorsko-primorski gospodin Amfilohije, uz sasluženje sveštenstva Mitropolije crnogorsko-primorske, Arhiepiskopije beogradsko-karlovačke i Albanske pravoslavne crkve, uz molitveno učešće pravoslavnih Vračana i poklonika iz Bara, Cetinja, Herceg-Novog, Podgorice, Beograda i Velike Hoče u Metohiji. Učešće u sabranju uzeo je hor iz Herceg-Novog i dečji hor „Metohijski žubori“ iz Velike Hoče. Liturgiji je prisustvovao ambasador Srbije u Tirani Njegova ekselencija g. Miroljub Zarić.

[restrictedarea] „Upravo ovaj grad Skadar, svjedok je i nosilac neobične ljubavi od pamtivjeka. Ne bi trebalo izgubiti iz vida da je jedna od prvih drevno-hrišćanskih episkopija bila upravo u gradu Skadru, već od trećeg, četvrtog vijeka… Ovdje su bili hrišćani… I ne bi trebalo izgubiti iz vida da je ovdje, na ovom mjestu, u ovom gradu, njegovoj okolini i današnjoj zemlji Albaniji, postojala Hristova crkva od apostolskih vremena i ne bi trebalo izgubiti iz vida da je Jevanđelje Hristovo propovjedano vjekovima na latinskom, grčkom, slovenskom, albanskom jeziku. I danas se propovjeda na svim jezicima kojima su govorili narodi koji su ovdje kroz vjekove živeli…“, rekao je mitropolit Amfilohije.
Brojna su svedočanstva, zapisana i nezapisana o pravoslavlju u Albaniji.
U liturgijskoj besjedi mitropolit Amfilohije je govorio o Golgotskoj samožrtvenoj ljubavi, podsećajući da nema veće ljubavi od one da neko položi svoj život za bližnje svoje. Mitropolit je naglasio da su postradali vojnici Kraljevine Crne Gore i Srbije tu ljubav posvedočili u krvavoj Bici za Skadar i da su golgotskom žrtvom doneli albanskom narodu državu: „ U vreme kada se nalazimo u novim iskušenjima trebalo bi da se podsetimo šta se događalo kroz istoriju, da sa Vama gradimo svoju sadašnjost i budućnost, jer je prošlost sveukupno sagrađena na ovakvoj ljubavi i žrtvi…“

ŽIVOT ZA OTAČASTVO Mitropolit Amfilohije je crkvi Svete Trojice, po blagoslovu Njegove svetosti patrijarha srpskog gospodina Irineja, predao krst sa Gospodnjeg Groba u Jerusalimu, koji su u Vraku, specijalno za ovu priliku, donijeli na dar poklonici iz Mitropolije beogradsko-karlovačke.
Potom je mitropolit sa sveštenstvom i vernim narodom služio parastos poginulim učesnicima Bitke na Skadru:
„Ovde, na ovom mestu, gde se nalazimo, na Brdanjolu, kao i na drugim mestima, i u okolini Skadra, ostavili su svoj život i položili život za vjeru i Otačastvo i slobodu grada Skadra i ove države u kojoj se nalazimo, 10.000 ratnika tadašnje crnogorske vojske i srpske vojske u vrijeme kralja Nikole Prvog Petrovića i u vrijeme kralja Petra Prvog Karađorđevića.
Svi koji su ovde postradali su ugradili sebe u slobodu Skadra, u slobodu današnje Albanije, i upisali se zlatnim slovima u istoriju srpskog pravoslavnog naroda“, rekao je on.
Domaćini i organizatori ovog sabranja, članovi srpsko-crnogorskog udruženja „Rozafa-Morača“ i bratstva „Sveti Jovan Vladimir“ priredili su u Skadru trpezu hrišćanske ljubavi. Posle 97 godina došlo je do ovakvog susreta. Poruka sabranja Srba sa svih strana može biti i negdašnja poruka Jovana Dučića: „Srbiju treba svugde i svagda braniti, biti joj beskonačno odan i domaćinstvovati njom kao sopstvenim ognjištem.“

[/restrictedarea]