Povratak kući

U novom romanu Ota Horvata Noćna projekcija pogled odraslog pripovedača ponovo je usmeren na preispitivanje odnosa unutar porodice, ali i na pokušaj razumevanja posebnog duha vremena i duha grada u kojem je ta porodica postojala, a to je Novi Sad sedamdesetih i osamdesetih godina 20. veka

Intimistička proza s porodičnom tematikom može se izdvojiti kao specifična linija u novijoj srpskoj književnosti i, ako želimo, prepoznaćemo je najpre u Kišovoj trilogiji „Porodični cirkus“ (Rani jadi, Bašta, pepeo, Peščanik), a kasnije i u romanima Davida Albaharija, Vladimira Tasića i još nekih autora. Oto Horvat se već svojim prvim romanom Sabo je stao profilisao kao pisac koji ume da promišlja i pripoveda odnose unutar porodice, nenametljivo, bez težnji za oneobičavanjem, sasvim životno i, reklo bi se, iskreno. U novom romanu Noćna projekcija pogled odraslog pripovedača ponovo je usmeren na preispitivanje odnosa unutar porodice, ali i na pokušaj razumevanja posebnog duha vremena i duha grada u kojem je ta porodica postojala, a to je Novi Sad sedamdesetih i osamdesetih godina 20. veka. [restrict]

Nastojeći da dođe do centralne teme – istraživanja detalja iz porodične istorije, Oto Horvat se odlučuje da roman otvori motivom o povartku kući. Ovaj motiv, iako je donekle ironizovan time što predstavlja samo privremeni povratak, za razliku od njegovog tradicionalnog oblika koji podrazumeva stvarni povratak nakon godina lutanja, dobija i malu nadgradnju jer se dodiruje i s temom emigracije. Pripovedač romana je svoju zemlju i svoj grad napustio zauvek još u studentskim danima, i u njega sada dolazi iz Firence, u kojoj živi s novom porodicom, na kratki odmor. Zbog toga je sve ono što on posmatra od momenta sletanja na beogradski aerodrom, do dolaska u Novi Sad, kao i sve ono što će videti i posećivati u Novom Sadu, prelomljeno kroz vizuru emigranta, čoveka koji je otuđen u svojoj nekadašnjoj domovini i rodnom gradu.

Otuđenost koju pripovedač oseća u jednom trenutku nadilazi emigrantski okvir, i postaje u nekom smislu ontološka. Slika potpunog osećanja stranosti i nepripadanja izdvaja se u sceni suočenja sa svojom momačkom sobom u majčinom stanu, gde tuđ postaje ne samo nekadašnji krevet i čitav prostor već, najviše, sastav lične biblioteke koji je u toj sobi ostao i koji svedoči o nekom drugom, prevaziđenom „ja“ glavnog junaka. Nepripadanje i izdvojenost nisu, međutim, stanja koja nastaju u trenutku sadašnjosti kada junak dolazi u roditeljski dom, već neminovnost koja ga je odredila kao osobu još u ranom detinjstvu. Uzroci za takvu neminovnost jesu ono za čime junak traga i po šta je došao u Novi Sad.

Fizički nedostaci koje imaju njegovi roditelji formalna su, ali i simbolička obeležja njegove izdvojenosti. U sećanju odraslog pripovedača očeva grba i majčina ćopavost nadvijaju se nad njim, kao dečakom, kao pretnja da će i njegov fizički identitet u nekom trenutku krenuti da se oblikuje u pravcu sticanja takvih mana. Istovremeno, očeva grba je na psihološkom planu dobila dimenziju određene barijere između njih dvojice i postala odraz očevog tajnog života u koji sin nema prodora. Svojevrsna ukletost ili đavolska dimenzija očevog lika koju grba simbolizuje, postaje junaku osvetljena tokom odrastanja ne samo urušavanjem očeve ličnosti s utapanjem u alkoholizam i prekim odnosom prema majci i njemu već i otkrivanjem tajnog otvora u fioci očeve komode u kojem se nalaze inkriminišuće fotografije. Đavolja priroda tih fotografija nije toliko u eksplicitnim scenama grupnog seksa, u kojima učestvuje pripovedačev otac, nego u okolnosti prikrivanja iza maske s mačjim likom. Postojanje grbe, koja sama po sebi može biti posebnost za sina koji pokušava da prihvati oca, sa sticanjem maske i satirskih svojstava, preobražava se u trajnu razdvojenost i razilaženje oca i sina. Majčina ćopavost, s druge strane, iako određuje njenu ličnost u smeru životne inhibiranosti i inferiornosti, za pripovedača znači svojevrsnu predstavu topline i bliskosti.

Istorije očeve i majčine porodice kojih se pripovedač priseća istovremeno su i kratka istorija Novog Sada i stare Vojvodine, kojima je kontrastiran savremeni život u pripovedačevom mladalačkom periodu ili u trenucima noćnih vožnji biciklom tokom ovog boravka u gradu. Novi Sad, njegovi noćni klubovi, njegovi prosjaci, njegova peščara na obodu grada sa zakopanim leševima domaćih životinja, njegova muzika – sve su to signali identiteta jednog grada koji oblikuje identitete svojih stanovnika, njihovih porodica.

Duboko ličan, novi roman Ota Horvata produžetak je poetike započete prvim romanom i vodi čitaoca u pravcu simboličkog uobličavanja i umrežavanja intimističkih, porodičnih priča. Ovakva nepretenciozna proza Ota Horvata donosi upečatljiv prikaz unutrašnjeg života savremenog čoveka i spoljašnjeg života savremenog grada. [/restrict] mikrozaйm do zarplatы na kartu bez spravok bez otkaza sročno