Pečat – List slobodne Srbije Politički nedeljnik, aktuelna politička dešavanja, društvo, svet, kultura.
SVETIONIK
Sve što je sklono raspadu, raspada se. Završava li se u Ukrajini, državi ma kako na kraju prekrojenoj, aktuelni rat? Ne bih rekao. Zapad je iz ruskog džempera 2014. izvukao ukrajinski končić i od tada ne prestaje da ga para
Devedesetih godina prošlog vijeka, dok sam bio student, već s proljeća šćah pitati kolege gdje će na ljetovanje? Većina me gledala u čudu, sa znakom pitanja iznad glave: otkud, bre, znam, em su sankcije, em vlada hiperinflacija, rano je sada za promišljanja o letovanju…
Nije loše podsjetiti se da su 30. maja 1992, odlukom Savjeta bezbijednosti Ujedinjenih nacija našoj zemlji, saveznoj Republici Jugoslaviji, uvedene ekonomske sankcije koje su s prekidima trajale do 1999. Za sedam godina po procjenama ekonomista, unazadile su Srbiju i Crnu Goru za trideset godina. To je bio rat prije onog u kome su samo bokeljski Rt Arza zasuli s 400-ak bombi s osiromašenim uranijumom.
[restrict]Ginisovskom novčanicom od 500.000.000.000 (petsto milijardi) dinara, izdatom 23. decembra 1993. s likom Jovana Jovanovića Zmaja, već sedam dana od emisije, nije moglo da se kupi gotovo ništa vrednije od 200 grama kvalitetnijeg mesa.
Januara 1994. račun za veknu leba i dva litra kratkotrajnog mlijeka iznosio je u Beogradu 17 hiljada milijardi dinara, zapamtio sam. Svi smo koristili čekove i pitali svakog dana kasirke kako se nova suma piše: rečeni lebac i dva litra mlijeka koštali su zapravo 17 biliona dinara, ali su se bilioni iz nekog razloga pisali na čekovima kao hiljade milijardi.
Kao prelaz iz gornje digresije neka posluži općenarodna, ne samo srpska, bojazan od hiperinflacije, više negoli strah od inflacije. Na inflaciju je svijet navikao, tj. da poskupljuje sve po malo, ali na hiperinflaciju se naš svijet odvikao a zapadni nije navikao: da svakog mjeseca, za početak, a onda i svake sedmice, sve poskupljuje – osjetno.
Tokom minula dva ljeta imali smo kada da povežemo dva i dva, te da ustanovimo kako ekonomija, saberi-oduzmi, ipak nije nauka.
Ekonomija je jednačina u koju politika umeće onoliko nepoznatih koliko je svjetskoj zakulisi potrebno da – sve brže – dođe do što manjeg procenta vlasnika svega što vrijedi pod kapom nebeskom.
Kada bi prost čitalac zaiskao dokaz, našao bi ga u aktuelnom ponašanju Njemačke na primjer.
Najjača evropska ekonomija, sudimo li po dostupnim parametrima, postaće privredni bogalj, s milionima nezaposlenih, ako do konca bude slijedila upute političkog Vašingtona, da ni mrvu nafte i gasa ne uvezu iz Rusije, a za što se zalaže ponovo odabrani da glumi predsjednika Francuske, Emanuel Makron. Dojučerašnji evropski ekonomski džin no i dalje politički patuljak, Njemačka je dobila befel da neameričkim parama finansira vlastito učešće na Novom istočnom frontu.
Ako je negdje mjesto da se kaže kako jedno zlo prođe a evo ga dva gdje dolaze, ovo je to mjesto.
Budimo realni. Sve što je sklono raspadu, kao što Evropa i prije izlaska Velike Britanije to jest, raspašće se.
Završava li se u Ukrajini, državi ma kako na kraju prekrojenoj, aktuelni rat?
Ne bih rekao. Zapad je iz ruskog džempera 2014. izvukao ukrajinski končić i od tada ne prestaje da ga para. Kad se vunica opara do kraja, rijetko bude mir,a češće pak Osovina zla zadnji onaj končić iz džempera žrtve veže za novog partnera. U prevodu sa jezika metafore – za drugu evropsku kakvu dominu, takođe sklonu padu.
Bokeljsko je primorje puno Ukrajinaca.
Ranije nisam obraćao pažnju, ali sada, malo-malo, na obalnom putu oko Boke, opažam ispred sebe automobile s ukrajinskom registracijom. To su vozila potentne kubikaže, s cijenom dvosobnog stana s pogledom na more. Unutra nisu niti mogu biti izbjeglice, jer sirotinja ili bega na traktorima i frezama, ili pak ostaje tu gdje je rođena, do konca. Jedan je Zalivljanin, pomorac, na tri svoje kaskade izgradio tri luksuzne vile s pogledom na more, i spojio ih rampadnim liftom. U te su se objekte uselile ukrajinske familije koje su sa sobom dovele i dadilje i kućne pomoćnice i kućne ljubimce.
Sa saznanjem da im je kroatizovana Crna Gora ideološki bliska, Ukrajinci su počeli da se bune počesto uvijek kada ih obalna ušesa nenavikla na razlike između ukrajinskog i ruskog, stanu doživljavati kao Ruse. Bune se kad u restoranu dobiju jelovnik na ruskom, bune se kada saznaju da nema pisanog turističkog vodiča na ukrajinskom. Time otkrivaju da državi čija je esencija srpska i pravoslavna, nisu nimalo naklonjeni. Crna je Gora, slijedeći naredbe Zapada, primila u se osjetnu količinu trojanskih konjića, koji, iako su se stekli na Primorju, nisu morski. Nego antisrpski. Ovaj dio priče ima ezoterijski nastavak, i biće opisan u jednom od narednih brojeva…
Dok Boki obližnji po dometu, Radio Dubrovnik javlja kako je „gostiju više petnaest puta u odnosu na lani“, naš Primorac, a ja to jesam, bilježi da se s ovom godinom, u predsezoni koja nikad nije počinjala tako rano, nešto čudno dešava. Boka je (Ukrajince ostavimo li po strani), puna vremešnih zapadnjaka sa zmijom u novčaniku, preplašenih, jer su, koliko se to može opaziti, ipak na istoku, a Istok ne-biti-dobar čak i kad je kolonizovan do mjere da je u aprilu i maju jeftinije biti u Boki Kotorskoj nego u rodnom im njemačkom ili kakvom francuskom gradu.
Svi oni znaju da je rat na 2-3 sata leta. To što se danas siroti sunčaju u predsezoni, to što će prvi kupači masovno da zakraulaju prvog maja, ne znači da će porastom temperature mora konac koji povlači Bajdenovu i Džonsonovu i Makronovu ruku da obustavi kanonadu potpisa na dnu unaprijed sastavljenih odluka punih želje za ratom koliko i za tim da se u Jerusalimu, finalmente, zacari jevrejski mesija. Toga čak ni papa ne doživljava kao antihrista, u smislu metafizičkog negativca. Pakao ne postoji, kazao je marta 2018. papa u pero svog, pazimo, prijatelja, Eugegenija Skalfarija, poznatog novinara, člana italijanskog parlamenta i osnivača najpopularnijeg društveno-političkog lista u Italiji, „La Republika“ (1976). Nije papu koji negira postojanje pakla intervjuisao novinar Informera ili Kurira, tako da serija demantija koja je uslijedila, čak i na RTS-u, ipak dokazuje kako je papin prijatelj, Skalfari, pošteno prenio gradu i svijetu papino iskreno uvjerenje. Ko smo mi, čitajmo poslednju rečenicu s ironijom, da uopšte sumnjamo u nepogrešivost papinih riječi?
Iako je ambicija svakog licenciranog profesora da drugima soli pamet, ambicija teksta pred čitalačkim okom biće krajnje skromna, premda ne bez mrve soli. Po povratku sa vaskršnje liturgije, iz crkve u kojoj je deset generacija moje familije krštavano, pričešćivano, vjenčavano i opojavano, imam užancu da sa djecom moga brata pomorca, a on ih ima petoro, učinim unikatnu litiju – po roditeljskom vrtu. Taj vrt je mali, pedeset puta pedeset metara, ali je čudesan, ne samo zato što u vremenima kada hemijski tragovi iznad leđa mojih roditelja na nebu crtaju rešetke, nego i stoga što se iz bokepke zemlje, vjekovima iza prve motike, i dalje vadi kamen. Jedno je ukrajinski ili vojvođanski černozem – zemlja koja bi po Paviću živa čoveka rodila, koliko je samo kvalitetna – a drugo je zemlja puna kamenja i pijeska, zalivska, koja je na morsku njivu oduvala more pomoraca, ukupno oko deset hiljada kapetana samo u doba brodova na jedra i brodova na paru. Po povratku sa liturgije, dakle, a prije prazničnog ručka sa pečenom jaretinom po koju smo otac i ja lično išli do Bjelskih Kruševica (700 metara n.v.), do mjesta gdje je rođen otac prvog slovenskog pape, Siksta Petog – poskidam ikone sa zidova, dam ih u ruke djeci, kad i kadionice sa miomirisnim tamjanom, i tada krenemo u litiju po roditeljskom vrtu. Zakrštavajući ikonom Svetog Tome svaku jestivu biljku, počev od vode u bistijerni, uzvikujem, zalivskim padežom: Osveštava se ova voda u bistijernu! Djeca s ikonama u rukama otpjevavaju: Gospodi pomiluj! Osveštava se ova smokva, Gospodi pomiluj, osveštava se ova maslina, Gospodi pomiluj, osveštava se ovaj ruzmarin, ova mažurana, ova fortunela, ove jagode, ovaj luk, ova boranija, ovaj krompir, ovaj maslačak i žućenica, ovaj raštan, ovo drvo zove, ova jabuka, ova trešnja, ova voćka fejoa, ove loze, osveštava se i ova maslina, Gospodi pomiluj, ove paprike, ove pamidore, ova japanska jabuka zvana kaka, ovo drvo žižule, ova naranča, ova mandarina, ovaj limun, ovaj petrusin, ovaj kivi… Svake godine, sve rodi. I smokva i kivi. Količina vode koju moji roditelji potroše da bi obdržali katalog svih ovih jestivosti prevazilazi cijenu sezonskog paradajza, recimo, koji se u Boki zove pamidora – jabuka od zlata. No je cijena neprskanog voća i povrća, ne računamo li zakrštavanje hemijskim tragovima nad zemljom pogrbljenih leđa, nenaplativa, a time i jedino, na prostoru od svega pedeset puta pedeset metara – isplativa.
Programski format Svetionika jeste da bljeska s upravo bokokotorske nulte nadmorske. S jedine geografije na svijetu na kojoj naš narod i dalje živi uz more
[/restrict]
