Malograđanski kulturni krug u okviru romantike

U fokusu pripovedačevih sećanja jeste rano detinjstvo, gde iz pozadine porodičnih događaja izranja politička i kulturološka slika Španije iz šezdesetih i sedamdesetih godina 20. veka

Napisan u prelomnom trenutku života pisca Manuela Vilasa, roman Ordesa više je unutrašnja, duhovna autobiografija, ukoliko tako nešto postoji, a manje je standardni autobiografski roman. Nastojeći da zabeleži vreme kada je, u svojim pedesetim godinama, doživeo smrt najpre oca, zatim i majke, razveo se, razdvojio od sinova, dao otkaz na poslu i prestao da pije, Manuel Vilas gradi priču o tužnom čoveku koji uzroke svoje tuge i otuđenosti od sveta pokušava da pronađe u odnosu s roditeljima. Nemogućnost popravljanja pogrešnih postupaka i nemogućnost postavljanja pitanja i rušenja porodičnih tabua, zbog činjenice da roditelji više nisu živi, unapred određuje na neuspeh pripovedačev pokušaj da promeni svoj život. Istovremeno, sposobnost da kroz sećanje o kojem pripoveda osvesti određene nedorečene porodične odnose, čini ga mudrijim. Ali ne i jačim.
U fokusu pripovedačevih sećanja jeste rano detinjstvo, gde iz pozadine porodičnih događaja izranja politička i kulturološka slika Španije iz šezdesetih i sedamdesetih godina 20. veka. Oslikavajući bogatu špansku provinciju Aragon i grad Barbastro pripovedač pokazuje kako malograđanski milje i društveni odnosi uspostavljeni u njemu utiču na oblikovanje porodičnih odnosa. Odsustvo iskrenosti i otvorenosti između njegovih roditelja međusobno i prema njemu, zbog čega on, ispostavlja se, pati veći deo svog života, pripovedaču u odraslom dobu se ukazuje kao posledica celoživotnog napora tih roditelja, pripadnika siromašne, niže srednje klase da dospeju u krug bogatijih slojeva više srednje klase i tu budu i prihvaćeni. Kapitalistička pomama za sticanjem bogatstva i društvenog prestiža, koja postaje određujuća za malograđanski kulturni krug, za pripovedača ima gotovo romantični oreol onda kada je se seća u periodu svog detinjstva, a ironijsko podsmešljivi prizvuk kada o njoj razmišlja u svojoj sadašnjosti, posebno kad to čini iz perspektive srednjoškolskog profesora španskog jezika i književnosti.
Nepodnošljiva praznina koju pripovedač počinje da oseća nakon smrti roditelja, i koja ga pokreće na razmišljanje i pisanje, pokazatelj je jedne dublje praznine što ga određuje kao čoveka i zbog koje nije mogao da se oformi u uspešnog supružnika ili oca. Strah da će i njegov odnos sa sinovima postati udaljen i hladan nakon razvoda, onako kakav je bio njegov odnos s majkom i ocem, podstiče ga da ga zakopa dublje od površine, po slojevima koji u skladu s malograđanskim skrupulama nikada nisu bili doticani.
Vodeći pripovedanje kao naizmenično nizanje fleševa iz detinjstva i sadašnjosti između dugih pasaža promišljanja o osećanjima, neiskazanim ili potisnutim, pripovedač bira slike iz kojih se kao iz mozaika izdvaja struktura jedne ranjene duše. Upečatljivoj i nedorečenoj epizodi porodične svađe na Badnje veče koja se završava očevim bacanjem već postavljenih tanjira i majčinim vriskom, kojoj se često vraća u svojim sećanjima, pripovedač kontrastira putovanje u Ordesu, letnjikovac u dolini aragonskih planina. Mesto na kojem je ocu pukla guma na seatu, za kojim po sećanju traga odrasli pripovedač, izdvaja se kao idealno mesto sreće, kao jedina „dolina“ sreće u njegovom ne samo detinjstvu nego životu u celini. Ordesa iz naslova romana postaje utopija porodične sloge i ljubavi koje u pripovedačevom životu nije bilo i koju kao odrastao čovek pokušava da oživi činom pisanja.
Intimistička, porodična perspektiva ovog romana na primamljiv način otvara univerzalne psihološke i sociološke teme, ali isto tako našem čitaocu donosi kolorit španskog podneblja i stila života španske srednje klase u vremenu kada se u našoj sredini živelo u drugačijem uređenju. S druge strane, prikazano globalno neoliberalno kapitalističko ujednačavanje koje nas u vremenu sadašnjosti sve dovodi u istu ravan, pokazuje nemoć pojedinca da se odupre sistemskim manipulacijama koje prodiru i do najličnijih slojeva života, što se u velikoj meri preklapa s iskustvenim horizontom našeg čitaoca. vsegda zaйm onlaйn