Beograd pritajen u svetskoj književnosti

Praveći naslovom svog romana svojevrsni dijalog s naslovom najvažnijeg dela Lorensa Darela – Aleksandrijskog kvarteta, autor sugeriše „beogradsko“ poreklo nastanka ovog grandioznog romana

Činjenica da je pisac čuvenog Aleksandrijskog kvarteta Lorens Darel živeo četiri godine u Beogradu, od 1948. do 1952, ne samo da nije poznata širokoj javnosti nego, i da jeste poznata, ne bi bila značajna za nju, pošto istorija književnosti nije atraktivna niti komercijalna, a i političke afere iz vremena SFRJ malo koga danas uzbuđuju. Ipak, (malo)brojni, malo je reći čitaoci, već pre obožavaoci ovog čudesnog „kvarteta“ na preko 1.000 strana, izvesno bi mogli biti zainteresovani da saznaju još ponešto o životu jednog od najznačajnijih pisaca 20. veka, a posebno o okolnostima njegovog boravka u našem glavnom gradu. Goran Marković, poznati i cenjeni reditelj, koji iza sebe ima nekoliko knjiga proze, odlučio se da o Darelovoj diplomatskoj misiji u Beogradu u vreme Informbiroa progovori kroz formu romana. Praveći naslovom svog romana svojevrsni dijalog s naslovom najvažnijeg Darelovog dela, Marković sugeriše „beogradsko“ poreklo nastanka ovog grandioznog romana. Svoju pretpostavku zasniva na tome da je godine koje neposredno prethode objavljivanju prvog toma Kvarteta Darel proveo u Beogradu, ali i na indicijama da su odnosi opisani u njemu imali preduslov u relacijama nastalim u piščevom životu tokom njegovih beogradskih godina.
(Pseudo)dokumentarnost Markovićevog romana o Lorensu Darelu ne ogleda se samo odabranom narativnom tehnikom sastavljenom od naizmeničnog iznošenja diplomatske prepiske britanskog ambasadora u Beogradu i Ministarstva spoljnih poslova Velike Britanije, šifrovanih depeša britanske službe MI6 i operativca na terenu u SFRJ pod kodnim imenom Ribar, te policijskih izveštaja Udbinih agenata i dnevničkih zapisa golootočke zarobljenice Vere, već i ukidanjem granice između građanske ličnosti autora romana Gorana Markovića i fiktivnog pripovedača-kreatora romana. Epilog romana, u kojem se prvi put čuje glas pripovedača – sakupljača i sastavljača prikupljene građe – dobija, tako, funkciju pojačavanja verodostojnosti iznesene priče, jer se u njemu navode podaci o izvorima dobijenog materijala, procesu sastavljanja priče, u čemu važnu ulogu u povezivanju svih tih dokumenata, velikog Darelovog romana i samog Darela, dobija niko drugi do autorov otac, poznati i omiljeni glumac Rade Marković. Pored verodostojnosti, njegovo uzgredno pojavljivanje u tkivu Markovićevog romana u funkciji je povezivanja umetnosti i umetnika, koga stariji Marković simbolizuje, sa špijunskim poslovima, što je zajednička paradigma Aleksandrijskog kvarteta i Beogradskog tria.
Ljubavni trougao, ili trio, ovog romana, koji čine Markovićev književni junak Lorens Darel, njegova nastavnica srpskohrvatskog jezika Vera Tankosić i njen suprug Bora, staljinista i informbiroovac-golootočanin, građen je istovremeno kao glavno motivaciono čvorište, ali i kao pseudobiografsko utemeljenje i praizvor monumentalnog književnog, aleksandrijskog ljubavnog četvorougla. Uplitanje politike i visoke špijunaže u bračne i preljubničke odnose, što pokreće radnju Aleksandrijskog kvarteta, u Beogradskom triju dobija tragičku dimenziju budući da biva primenjeno na lokalne političko-istorijske okolnosti, iskazane informbiroovskim procesom i interniranjem često nedužnih ljudi u logore za političko prevaspitavanje na Golom otoku i ostrvu Sveti Grgur.
Mada se ovim romanom upisao u listu književnih ostvarenja o Golom otoku, Goran Marković, za razliku od svojih prethodnika koji su o ovoj temi pisali iz neposrednog iskustva, uvodeći lik engleskog pisca i špijuna Lorensa Darela i gradeći ga pomalo komičkim elementima, pravi svojevrsnu ironijsku distancu od ovog perioda naše političke istorije, preispitujući je tako na jedan nov način, ali vodeći sve vreme računa o poštovanju patnje onih koji su od te politike stradali. zaйm na kartu mgnovenno na dlitelьnый srokzaйm krupnoй summыpervый onlaйn zaйm bez procentov