Otvoren spomen-atelje Ljube Popovića

MODERNA GALERIJA VALJEVO

Brojni poštovaoci, porodica i kolekcionari obeležili su 12. avgusta godišnjicu smrti Ljube Popovića (Tuzla, 1934 – Beograd, 2016). Tim povodom je otvoren spomen-atelje posvećen ovom umetniku, sa njegovom velikom bibliotekom, bojama i priborom za slikanje, poslednjom slikom i novom postavkom njegovih radova u Galeriji

U Modernoj galeriji Valjevo članovi porodice, kolekcionari i brojni poštovaoci obeležili su 12. avgusta godišnjicu smrti Ljube Popovića (Tuzla, 1934 – Beograd, 2016). Tim povodom je otvoren spomen-atelje posvećen ovom umetniku, sa njegovom velikom bibliotekom, bojama i priborom za slikanje, poslednjom slikom i novom postavkom njegovih radova u Galeriji. Reč je o jednom od najvećih srpskih i evropskih slikara druge polovine 20. veka za koga se tvrdi da mu nijedan od brojnih tumača njegovog opusa nije dorastao, Ljubina umetnost kao da izmiče diskurzivnom poimanju. Zašto je to tako? Pre svega što je on uvek insistirao na erotizaciji slike, na slikarstvu kao čulnosti i slikarskom činu kao ritualu, a to ga je vodilo u nesaznatljivo. Ljuba je eros spajao sa tanatosom, lepotu sa ezoterijom, žensku čar sa okultnim; njegov svet se da lako doživeti ali ne i shvatiti. Ljubino celokupno slikarstvo je začaravanje koje je trajalo decenijama, on je kao i Tikalo hteo da slika posle svih avangardnih destrukcija ponovo bude čudo, u tu obnovu nije ulagao samo monstruoznost i šokantnost već šarm.

[restrict]

OBJAŠNJENJA U BIOGRAFIJI Možda korene nadmoćne mašte koja ima svoj razvojni put iz slike u sliku, faze i opsesije, možemo potražiti u njegovoj biografiji. Osnovnu školu i gimnaziju završio je u Valjevu. Studirao je na Akademiji primenjenih umetnosti a diplomirao na Akademiji likovnih umetnosti u Beogradu. Posle prvog dvonedeljnog boravka u Parizu, posvećenog najvećim delom posetama Luvru, učestvovao je na nekoliko grupnih izložbi u Beogradu („Novi oblici nadrealizma i relacionizam“, „San i mašta“). Godine 1963. nastanio se u Parizu. Upoznao je istraživača fantastične umetnosti Renea de Solijea, koji je autor njegove prve monografije iz 1971. godine. Između njih se razvilo prijateljstvo zasnovano na uzajamnom poštovanju. Stigavši u Pariz previše kasno da bi upoznao papu nadrealizma Andre Bretona, a po prirodi nezavisnog duha, nikada nije pripadao grupi nadrealista. O njegovom delu su pisali značajni likovni kritičari Alen Boske i Alen Žufroa, veliki pesnik Andre Pjer de Mandijarg, proučavalac nadrealizma Patrik Valdberg, Etiambl, veliki sinolog i poznavalac Remboa, Žil Nere, autor knjiga za nemački Tašen, Gistav Rene Hoke, najveći nemački stručnjak za manirizam i slikarstvo neomanirizma, Saran Aleksandrijan, jedan od poslednjih nadrealista, krajnje upućen u magiju i nadrealizam, autor Ljubine monografije sa verovatno najboljim tekstom ikada napisanim o takvoj vrsti umetnosti, kao i brojni drugi stručnjaci. 

Nesebični trud (Ljuba nikada nije poručivao tekstove) vanrednih mislilaca i poznavalaca upućuje na famu o tome da niko nikada nije valjano i do kraja rastumačio, niti bio na stvaralačkoj visini Ljubinog dela kao neosnovanu, Dragoš Kalajić i Dušan Makavejev o njemu su napisali neke od najboljih svojih tekstova. Možda te glasine šire oni koji nisu sposobni da se nose sa stvaralaštvom bremenitim značenjem. Najsažetije rečeno, Ljubino slikarstvo je blisko estetici grupe Mediala čiji je bio član, pripadajući više polu „ale“. Leonid Šejka, Dado Đurić i Dragoš Kalajić borili su se protiv nedotupavih kritičara i novinara koji su u Mediali videli samo nastavak nadrealizma; tradicionalizmom i elitnim neokonzervativizmom ona nikako nije mogla da pripada marksističko-frojdističkoj avangardi na tragu dadaizma. S druge strane, Ljuba se gnušao i brojnih savremenih iracionalnih slikara, fantasta koje je smatrao mitomanima, odbijajući olako i često svrstavanje svoje umetnosti u fantastičnu.

Koliko naslednik velikih majstora likovnog oneobičenja, sledbenik je i prvih modernih slikara. U njegovom se delu mogu uočiti ideje koje su zanimale Hijeronimusa Boša, Monsu Deziderija, Žaka Kaloa i Piranezija, ali je blizak i romantičarima i simbolistima 19. veka (postoje i oni potonji, u narednom stoleću). Kao naslednik velikih umetnika tim je složeniji što pripada i porodici erotomana, proučavalaca književnih dela, filma, stripa i naučne fantastike. Slike i knjige značajnih ali i zaboravljenih stvaralaca služile su mu da sebi i drugima, bez bilo kakve iluzije o sopstvenoj veličini, postavlja ključna životna i umetnička pitanja, ne bi li došao do odgovora.

ĐUBRIŠNI KARAKTER EPOHE Slike prikazane u Valjevu na prvi pogled ispunjene su čudesnim i nestvarnim bićima, vampirelama i damama nalik drevnoj Lilit, androidima i lobanjama, isprepletenim sa mnoštvom predmeta i rastinja u podnožju monumentalne, hramovne arhitekture. Ako se malo bolje pogledaju, otkrivaju apokaliptički i kritički odnos prema civilizaciji, nagomilavanja ukazuju ne samo na đubrišni karakter savremenosti, ispraznost i demoniju već i na njenu propast. Forme koje se krše i ruše, svet koji se u anđeoskoj svetlosti ukazuje samo zato da bi se urušio, monarhije i sistemi u osipanju, o čemu u medialnoj mitologiji govori slavni stih Mira Glavurtića, bića koja se pretvaraju u zlotvore, krilate crne monstrume, sa genealogijom do princa tame, svedoče o truleži palog sveta i o razočaranosti slikara bezdušnom stvarnošću. Kada su skoro svi na razne načine opijeni bolesnom, konzumerskom i bestijalnom civilizacijom odustali od postavljanja prokletih pitanja o smislu postojanja, jedan slikar je i dalje propitivao sebe i druge, uzdigavši likovno delo na rang mistike.     

[/restrict]