VARVARSTVO MONTENEGRINA

Za Montenegrine Mila Đukanovića, Crnogorce koji se pred njim kao svojim gospodarom ponašaju ulizički, a pred važećim zakonom i svojom etničkom braćom izdajnički, karakteristična je psihologija prevernika. Odbijajući da su Srbi, oni nastoje da izgrade svoj identitet u osporavanju kako sopstvenih srpskih etničkih korena, tako i svoje dosadašnje kulturne i nacionalne tradicije

Sve učestalija dramatična zbivanja koja obeležavaju naše vreme karakteriše i njihovo ponavljanje prema već utvrđenim matricama, ali zbog zaborava njihovih konkretnih sadržaja najpre ih doživljavamo kao novosti da bi nam potonje sećanje potvrdilo intuitivni utisak o njima kao „već viđenom“ događaju. Čitava drama povodom ustoličenja mitropolita Joanikija 5. septembra u Cetinjskom manastiru odvijala se zapravo prema dobro poznatom i davno napisanom scenariju primenjenom i prilikom ustoličenja prethodnog mitropolita Amfilohija, samo je sada dopunjen mogućnošću najradikalnijeg ostvarenja. Njegovi realizatori su nekad bili članovi Liberalnog saveza, a sada članovi i simpatizeri Demokratske partije socijalista.
Doživljavajući ustoličenje mitropolita Joanikija kao širenje uticaja Srpske pravoslavne crkve i interesa Srbije u Crnoj Gori, crnogorski nacionalisti su svoje negodovanje izrazili zahtevom da se ovaj čin ne obavi u Cetinjskom manastiru već na nekom drugom mestu. Ovaj zahtev je podržala grupa javnih radnika iz regiona svojim Apelom u kojem pozivaju EU i SAD da udovolje željama protivnika verske ceremonije i u tom cilju utiču na vlasti u Srbiji, Crnoj Gori, te na SPC. Postavlja se pitanje da li bi ovakva akcija bila moguća da se neka grupa usprotivi ustoličenju katoličkog nadbiskupa, pa da se od aktuelnih vlasti i Vatikana zatraži odlaganje i izmeštanje tog čina? Iako bi se takav zahtev mogao argumentovati neoborivim dokazima o umešanosti Rimokatoličke crkve u ustaški genocid nad Srbima i najstrašnije zločine nad njima u istoriji čovečanstva, negativan odgovor se podrazumeva, jer su laži o posledicama velikosrpske politike jače od istine. Još bi bilo neverovatnije da odbijanje takvog zahteva bude povod nasilnim demonstracijama i ugrožavanju života rimskom verskom poglavaru i nadbiskupu.
Viševekovno prisustvo Srpske pravoslavne crkve u Crnoj Gori i njeno delovanje u okviru Mitropolije crnogorsko-primorske činili su osnovanim da se pomenuti zahtev odbije, zbog čega su nasilnici dan pre ustoličenja kontejnerima, kamenjem i automobilskim gumama blokirali sve puteve koji vode ka Cetinju, a posebno put iz Podgorice, kako bi sprečili dolazak velikodostojnika SPC u Cetinjski manastir. I upravo na dan obavljanja svetog verskog čina divljaštvom tzv. komita, udarne pesnice Đukanovićevih Montenegrina, izražena je namera da se brutalno spreči mitropolitovo ustoličenje. Zato njihovo protivzakonito nasilno onemogućavanje legalnog održavanja najavljenog verskog obreda i nema nikakve veze s građanskim i zakonski dozvoljenim protestom.
Blokiranje puteva, postavljanje barikada i paljenje automobilskih guma bili su samo dekor za znatno opasnije i tragičnije zbivanje koje je pripremljeno. Možda komite, kako se tvrdi, nisu bile spremne da ginu na barikadama za svog predsednika, ali su iskazale spremnost da ubijaju učesnike ustoličenja mitropolita u Cetinjskom manastiru. O tome je najpre stiglo svedočenje s društvenih mreža na kojem se pojavio snimak jedne razočarane komitske „bake“, nezadovoljne konačnim ishodom nedavnih događaja na Cetinju, a koja žali što tada nije makar nekog ubila da bi bila srećna. Ova ispovest neidentifikovane gospođe sažima namere Montenegrina koji su obučeni da ubiju, ostali su razgolićeni kada su im maske pale.

Pokazalo se to nakon objavljivanja audio-snimaka na kojima se pripadnici policije upozoravaju na oprez i obavezu da pristupe proceduri zaštite kada se na njih otvori vatra jer su se tada čuli rafali na glavnoj barikadi na Belvederu. I na snimku koji je objavila crnogorska TV, a koji je prosleđen i upravi policije, jasno su se čuli pucnji iz vatrenog oružja. Na osnovu ovih dokaza u državnom tužilaštvu na Cetinju formiran je predmet i pokrenuta istraga u cilju ispitivanja navoda da su demonstranti 5. septembra povodom ustoličenja mitropolita crnogorsko-primorskog Joanikija na glavnoj barikadi pucali na policiju.
U svetlu ovih činjenica o pripremi oružanog napada na velikodostojnike SPC, iznuđena odluka Vlade Crne Gore, obavezne da osigura održavanje planiranog verskog čina, da helikopterom obezbedi njihov dolazak u Cetinjski manastir bila je potpuno ispravna, a njenim efektom bili su matirani i zlobni komentatori koji su u besu govorili o nekakvom desantu na crnogorsku nezavisnost i okupatorskoj akciji, iako je ovakvim rešenjem izbegnuto nasilje, sprečen krvavi pir i gubitak ljudskih života.
Za razliku od ponašanja crnogorskih nacionalista na Cetinju, pravoslavni vernici u Podgorici su verskom tolerancijom i porukama pomirenja i ljubavi pokazali suštinu pravoslavlja. Uprkos pomirljivom tonu i svetovnih i svetih vlasti nakon ustoličenja mitropolita Joanikija, napetosti nisu okončane jer Montenegrini ne prestaju s provokacijama i napadima. Na meti je i dalje imovina SPC koju nastoje da prisvoje i dodele novoosnovanoj nepriznatoj CPC. Iako je Cetinjski manastir oduvek bio u vlasništvu Mitropolije crnogorsko-primorske, odnosno SPC, obnovljena je građanska inicijativa za njegovo vraćanje tzv. Crnogorskoj pravoslavnoj crkvi. Motivisan samoobmanom o navodnom vlasništvu Cetinja nad ovim manastirom, taj predlog se našao i na sednici tamošnje skupštine.

Istraga pravovernih

Za Đukanovićeve Montenegrine, Crnogorce koji se pred njim kao svojim gospodarom ponašaju ulizički, a pred važećim zakonom i svojom etničkom braćom izdajnički, karakteristična je psihologija prevernika. Odbijajući da su Srbi, oni nastoje da izgrade svoj identitet u osporavanju kako sopstvenih srpskih etničkih korena, tako i svoje dosadašnje kulturne i nacionalne tradicije. Utvrđeno je da su oni koji iz svojih interesa, dobrovoljno ili prisilno, napuste dotadašnju veru i pređu u neku drugu, te postanu pripadnici druge nacije – posebno motivisani da to i dokažu. Tada i postaju najveći neprijatelji svojoj braći, koju optužuju za neverstvo uprkos njihovom odolevanju iskušenju kojem su podlegli prevernici i čuvanju svog dotadašnjeg identiteta. U nedostatku argumenta, oni postaju agresivni i nasiljem nastoje da dokažu svoju ispravnost.
Za razliku od kolektiva koji se branio od otpadništva, tako što je ojačavao moralnu stranu svojih članova da odole iskušenjima, prevernici su preokrenuli taj princip i agresivno nastoje da potvrde svoj novi identitet stvaranjem novog veštačkog jezika, crkve, tradicije, tumačenjem istorije. Opasnost od poturica prikazao je jedan od najvećih srpskih pesnika, vladika Petar Drugi Petrović Njegoš u svom najznačajnijem delu Gorski vijenac. Međutim, današnji Montenegrini su okrenuli Njegoša naglavačke i pervertirali ideju njegovog dela u ambiciji da istraže pravoverne. Tragična podela određuje ne samo ovaj događaj već nagoveštava i buduća čudna dešavanja u Crnoj Gori.
Može se razumeti to da pojedinci i grupe ljudi stvaraju svoj identitet suprotstavljanjem većinskoj populaciji kojoj i sami pripadaju, ali je neshvatljivo da oni koji bi pre trebalo da budu deo folklora i na margini društva agresivnošću svojih zahteva i ucenjivanjem nastoje da prisile druge da promene svoj identitet. Još je nerazumnije da se u postojećem društvenom ambijentu dopusti takvo njihovo delovanje koje dobija podršku nacionalnihilista i autošovinista.
Međutim, ovakve pojave su razumljive s njihovog socijalnog i psihološkog aspekta koji osvetljavaju pravu funkciju i značaj prikrivene matrice sukoba što se stalno raspiruju. Označeni kao neprijatelji crnogorske nezavisnosti i posebnosti crnogorskog nacionalnog identiteta, Srbi u Crnoj Gori su politički demonizovani u cilju integracije Montenegrina. Za razliku od politike koja ovakvim konceptom spoljašnjeg neprijatelja vrši unutrašnju društvenu pacifikaciju, Montenegrini pod vođstvom svog aktuelnog predsednika mržnjom prema Srbima povećavaju razdor među istim narodom zarad povećanja sopstvene parcijalne homogenizacije. Taj arhaični model određenja drugog kao različitog, suprotnog i neprijateljskog, kao pretnje konstituisanju i potvrđivanju sopstvenog identiteta, postao je u Crnoj Gori osnova za odnos crnogorskih nacionalista prema Srbima.

Oslobađanje negativiteta Posle Drugog svetskog rata, kada je u okviru nove komunističke države bilo nemoguće isticati pretenzije na državnu samostalnost Crne Gore, započelo je insistiranje na stvaranju posebne crnogorske nacije u cilju deoba Srba. Težnja da se i etnogenetski dokaže da su Crnogorci poseban narod dobila je u okviru tzv. Dukljanske akademije i svoju kvazinaučnu argumentaciju koja se svakodnevno uvećava. Čini se da su za takva shvatanja posebno postali podobni posle privrednog kolapsa osiromašeni stanovnici Cetinja, „grada pocepanog srca“. I upravo takva socijalna osnova cetinjskih Montenegrina čini razumljivim, ali ne i opravdanim, njihovu militantnost. Osiromašeni u toj socijalno-privredno obesmišljenoj stvarnosti, nalaze uporište svog postojanja i životnog smisla u potvrđivanju svog zamišljenog identiteta i težnji da budu ono što u suštini nisu: nacionalno drugačiji od svoje etničke i rođene braće. U tom kontekstu svoju moć pokazuje služba bezbednosti, koja se da bi se dokazala kao zaštitnik postojećih institucija javlja i kao organizator napada na njih. U toj dvostrukoj igri kamenovanja i odbrane Cetinjskog manastira i Mitropolije crnogorsko-primorske SPC ogleda se tragikomičnost zbivanja u Crnoj Gori. To je, u stvari, ritual jedne male i u sebe zatvorene sredine, koja se na takav način oslobađa svog negativiteta nastalog iz postojećih društvenih i privrednih protivrečnosti koje ne može drugačije da reši. Oslobođeni socijalni toksini samo održavaju i produbljuju postojeće podele. Ishod nacionalnih podela Srba u Crnoj Gori su današnji Montenegrini, koji odnos prema Srbima kao prema drugima iskazuju svojom netrpeljivošću i posezanjem za varvarskim sredstvima u osporavanju i rušenju njihove verske, kulturne, jezičke i istorijske tradicije kojoj su i sami pripadali. Italijanski faktor i fašistički način nasilnog samopotvrđivanja određuje savremene crnogorske nacionaliste kao nove Montenegrine koji su se dokazali koristeći brutalna oružana sredstva za sprečavanje ustoličenja mitropolita Joanikija u Cetinjskom manastiru. Međutim, upravo takva sredstva su pokazatelj sadašnjeg ishoda vođenja neuspele i poražene politike čelnika Crne Gore kao NATO protektorata.

Rasistička osnova

U tom neprijateljskom određenju poseban značaj imaju neosnovane optužbe koje se upućuju Srbima za njihov „velikosrpski nacionalizam i hegemonizam“ i vođenje „velikosrpske politike“ kojima se prenaglašava fiktivna opasnost od njih da bi se oni mogli napasti. Koreni takvog odnosa su duboki, a njihova komunistička verifikacija od pre gotovo jednog veka učinila je legitimnim napad na Srbe u cilju svog nacionalnog samopotvrđivanja. Pod komunističkim geslom da su svi nacionalizmi opasni, ali da je srpski najopasniji, mogli su da se u okviru tadašnjih republika uzgajaju i razbuktavaju nacionalizmi, a da se za njihovo potiskivanje apriori uzima i argument o postojanju srpskog nacionalizma kao najvećeg zla. Optuživanje žrtve za namere koje agresor ima prema njoj pokazalo se uspešnim u secesionističkim ratovima devedesetih na prostoru tadašnje zajedničke države. Namernom zamenom teze u sagledavanju uzročno-posledičnih relacija u nastalom konfliktu došlo se i do planetarne demonizacije Srba. Odgovor žrtve, tadašnje Jugoslovenske narodne armije, neosnovano smatrane srpskom, inače jedine legitimne vojne formacije na prostoru te države, proglašavan je uzrokom konflikta i razlogom za napad na nju. Ideološki mit o velikosrpskom hegemonizmu i imperijalnom osvajanju zbunjivao je Srbe i stavljao ih podređen položaj stalne defanzive i pokušaja odbrane od velikih laži.
Iz tog, činilo se, već potrošenog ideološkog arsenala izvlače se i ovom prilikom u Crnoj Gori neosnovane optužbe kojima Montenegrini nastoje da legitimišu napad na Srbe pretvarajući ih u objekte za pljuvanje, vreću za udaranje i metu za odstrel. Delujući kao impersonalna sila usmerena ka proterivanju i ubijanju zlih i nepoželjnih, takve neosnovane optužbe imaju i svoje rasističko obeležje, koje je posebno odjeknulo u sredinama neoustaštva i islamskog fundamentalizma gde je upravo taj odnos prema Srbima bio motiv oružanog potvrđivanja njihove posebnosti. Ne izostaju takve optužbe i u Srbiji od dežurnih drugosrbijanaca, kao i iz centara svetske moći koji zamenom teze o uzroku agresije opet okrivljuju Srbe. Po diktatu inostranih mentora, ovdašnji razglasivači srbofobije iskoristili su i ovaj povod da upozore na srpsku opasnost.
U militantnim optužbama Srba i Srbije za velikosrpski nacionalizam i hegemonizam prepoznaju se odjeci davno utvrđenog boljševičkog diskursa, koji je upravo u Crnoj Gori našao pogodno tle i mentalitetsku osnovu za raskol u srpskom narodu. Međutim, te podele spadaju u fenomen dugog trajanja koji je povremeno dobijao svoje tragične razmere. Mentalitetska osnova o crnogorskoj posebnosti potiče iz njihove dinarske violentnosti prenaglašavanja svog srpskog identiteta u odnosu na druge Srbe. Smatrajući sebe većim Srbima od svih drugih, žitelji „srpske Sparte“ su u kriznim trenucima dokazivali da je njihova veličina tolika da oni, zapravo, i nisu Srbi. Taj mentalitetski naboj za raskolom došao je do izražaja i u novijoj istoriji u kojoj je i Cetinje postalo grad simboličkog crnogorskog razdvajanja. Iako je odlukom Podgoričke skupštine 26. novembra 1918. izvršeno bezuslovno ujedinjenje Crne Gore i Srbije u zajedničku državu, Kraljevinu SHS, Božićnom pobunom naredne godine na Cetinju i u Nikšiću, u čijoj su organizaciji učestvovale i italijanske vojnodiplomatske službe, nastojale su se relativizovati ove odluke isticanjem potrebe za očuvanjem crnogorske nezavisnosti, povratkom odbeglog kralja Nikole i samo uslovnim ujedinjenjem sa Srbijom. Na pravoslavni Božić, 7. januara 1919, pobunjene zelenaše su na Cetinju porazili bjelaši, uz pomoć srpske vojske. Formirane nakon austrougarske okupacije, komitske čete su i nakon oslobođenja i gušenja Božićne pobune, uz podršku i pomoć Italije, nastavile i početkom dvadesetih godina borbu za nezavisnost Crne Gore.

Dan pre održavanja cetinjske Skupštine u utorak, 14. septembra, na kojoj je planirana rasprava o apsurdnoj inicijativi građana za vraćanje Cetinjskog manastira Crnogorskoj pravoslavnoj crkvi, koja, osnovana 1993. godine kao nevladina organizacija, nikada nije bila vlasnik ovog objekta Srpske pravoslavne crkve, Vlada Crne Gore donosi odluku da on bude u vlasništvu države. Iako je ova odluka posledica neustavne izmene propisa izvršene 2005. godine o vlasništvu nekretnina kojima je i imovina Cetinjskog manastira bespravno pripisana Prestonici, odnosno Cetinju, njome je ne samo izneveren zahtev prošlogodišnjih masovnih litija protiv predloženog zakona o vlasničkom podržavljavanju verskih objekata već i grubo osporena činjenica da Cetinjski manastir od svog osnivanja 1484. godine pripada Mitropoliji crnogorsko-primorskoj, a što je i potvrđeno dokumentom Zavoda za zaštitu spomenika kulture Crne Gore od 3. juna 1961 – jedini vlasnik ovog objekta je Uprava Cetinjskog manastira. Međutim, uprkos ovom dokumentu i vladinoj odluci, Skupština Cetinja je većinom glasova svojih odbornika, 19 od 36, podržala inicijativu građana da se prava svojine Cetinjskog manastira prenesu s Prestonice na nepriznatu CPC. Lokalni parlament je ovom političkom prevarom odobrio uzurpaciju imovine Mitropolije crnogorsko-primorske, ali su time ponovo obmanuti vernici novog crnogorskog identiteta koji, smatrajući da su u pravu, nastoje još agresivnije da se dokopaju legalnog poseda SPC.

Početak Drugog svetskog rata, obeležen slomom Kraljevine Jugoslavije, iskoristili su upravo Montenegrini da na Petrovdanskom saboru,12. jula 1941. godine, uz klicanje fašizmu i Musoliniju, proglase na Cetinju Nezavisnu Crnu Goru. Ova fašistička tvorevina bila je pandan prethodno stvorenoj NDH, a njenu je ideologiju Montenegrina, čiji je zastupnik bio Sekula Drljević, preuzeo današnji crnogorski predsednik Milo Đukanović, u čijoj su verziji njegovi poklonici i simpatizeri dobili naziv Milogorci.