Pozorište se odupire pandemiji kovida 19

Posle 65. Sterijinog pozorja

Na Sterijinom pozorju takmičilo se sedam predstava, a priznanje za najbolju režiju pripalo je Gorčinu Stojanoviću za inscenaciju Semper idem Đorđa Lebovića, u izvođenju somborskog Narodnog pozorišta

Brojni pozorišni festivali vremenski su zbog pandemije kovida 19 izmešteni sa svojih tradicionalnih prolećnih termina na jesenje. Takav slučaj je i sa 65. Sterijinim pozorjem u Novom Sadu, koje je umesto krajem maja priređeno od 26. septembra do 4. oktobra. Slično je i sa „Joakimfestom“ u Kragujevcu. BITEF je imao samo prolog, s tim da će iduće godine biti celovit…
Na Sterijinom pozorju takmičilo se sedam predstava: Smederevo 1941, po tekstu i u režiji Anje Đorđević (Srpsko narodno pozorište, Novi Sad), Kretanje Dimitrija Kokanova (Bitef teatar, Beograd), Ko je ubio Dženis Džoplin? Tijane Grumić (SNP, Novi Sad), Gustav je kriv za sve po konceptu i u režiji Kokana Mladenovića (Deže Kostolanji, Subotica), Semper idem Đorđa Lebovića, u dramatizaciji i režiji Gorčina Stojanovića (Narodno pozorište, Sombor), Radnička hronika Petra Mihajlovića (Narodno pozorište, Subotica) i Lepa Brena prodžekt Vedrane Klepice, Maje Pelević i Olge Dimitrijević (Bitef teatar, Beograd).
Glavnu, Sterijinu nagradu za najbolju predstavu dobila je, većinom glasova žirija (Almir Bašović, Jelena Mijović, Igor Burić, Željko Hubač i Robert Lenard), adaptacija romanesknog teksta Đorđa Lebovića (1928–2004) Semper idem, a Sterija je otišao i u ruke reditelju ovog poduhvata Gorčinu Stojanoviću. Svojevremeno, kao koautor drame Nebesku odred, pojavio se Đorđe Lebović sa Aleksandrom Obrenovićem davne 1957. na Sterijinom pozorju i otad su njihova dela često nagrađivana na brojnim pozorišnim smotrama.
Sterijina nagrada za savremeni dramski tekst dodeljena je Dimitriju Kokanovu (Kretanje), za dramaturgiju Slobodanu Obradoviću (Radnička hronika), za scenografiju Mariji Kalabić (Radnička hronika), za kostim Seleni Orb (Kretanje), za muziku Anji Đorđević (Smederevo 1941)…
Glumačke Sterijine nagrade dobili su: Jelena Ilić i Aleksandar Đinđić (Kretanje), Krista Sorčik (Gustav je kriv za sve), Marko Marković (Semper idem), a najbolji mladi glumci su Bojana Milanović i Pavle Mensur.

Pomenimo i da je Specijalnu Sterijinu nagradu dobio Veljko Mićunović za režiju Radničke hronike, dok je nagrada publike otišla ansamblu Srpskog narodnog pozorišta za izvođenje predstave Ko je ubio Dženis Džoplin.
Ne osporavajući izbor predstava takmičarske selekcije ovogodišnjeg Sterijinog pozorja, koju je znalački obavio Svetislav Jovanov, niti pak odluku žirija o nagradama, možemo se samo pohvalno izraziti i o činjenici da je u uslovima pandemije kovida 19 realizovan festivalski program u celini. Kada je reč o takmičarskoj selekciji, ipak se s iznenađenjem moramo upitati nije li se mogla naći koja predstava nekog domaćeg savremenog pozorišnog teksta izvedena na pozorišnim scenama izvan Vojvodine i Beograda? Skrojen od predstava ansambala iz Novog Sada, Subotice i Sombora i dve predstave beogradskog Bitef teatra, program takmičarske selekcije Pozorja ove godine podsetio nas je na Susrete vojvođanskih pozorišta.
Daleko smo od toga da se zalažemo za nekadašnju praksu dogovorene programske politike, koja je podrazumevala pokušaj ravnopravne zastupljenosti pozorišnih ansambala iz svih republika i pokrajina negdašnje Jugoslavije, ali da je ovakvo pitanje umesno postaviti, ukazaćemo delimičnim pregledom programa ostalih pozorišnih festivala ove godine priređenih u našoj zemlji posle Sterijinog pozorja.
Uz slogan „Vreme, otisak, sećanje“ priređen je festival u Šapcu, koji se umesto „Pozorišno proleće“ mogao nazvati „Pozorišna jesen“, a na kojem je za najbolju predstavu žiri proglasio Travničku hroniku u koprodukciji novosadskog SNP-a i Narodnog pozorišta iz Sombora, u adaptaciji i režiji Nikite Milivojevića, uz obrazloženje da je nagrada dodeljena „za celovit scenski utisak permanentnog košmara koji se ponavlja na prostorima koji proizvode mnogo više istorije nego što mogu da podnesu, a u kojem su glumački ansambl, kostimi, maske, muzika scenski pokret i scenografski okvir zaokružili sliku mračne stvarnosti“. Ista predstava osvojila je nagradu „Ljubiša Jovanović“ za najbolju mušku ulogu, koja je dodeljena somborskom glumcu Marku Markoviću, već nagrađenom Sterijinom nagradom. „Marko Marković uspeo je da fino nijansira ne samo razlike između pojedinih rola nego i da pronikne u ličnu dramu Nikole Rote i pokaže svu dubinu tog lika“, konstatovao je festivalski žiri.

Glumica Emina Elor dobila je nagradu za najbolju žensku ulogu u dramatizaciji romana Aleksandra Tišme Upotreba čoveka u produkciji „Ist vest centra“ iz Sarajeva i Novosadskog pozorišta (Ujvideki sinhaz). „Emina Elor je zaokružila tragičnu sudbinu osobe koja je prošla pun krug od filistarske atmosfere Novog Sada preko pakla Aušvica do oslobođenja koje ne razlikuje od logora, pritom koristeći jednostavna sredstva, plasirajući emociju bez patosa i uspevajući da na sceni oživi sve trzaje unesrećenog tela, ali i još više damare duše koja je osuđena na prokletstvo“, konstatovao je žiri, koji su sačinjavali Aleksandar Milosavljević, Olivera Milošević i Jelena Stokuća.
Vranjsko pozorište osvojilo je na ovom festivalu četiri nagrade za predstavu Nečista krv Bore Stankovića, i to: Jug Radivojević za režiju, Andreja Rondović za scenografiju, Tijana Grumić za dramatizaciju i čitav ženski glumački ansambl za izvođenje predstave u celini.
Petnaesto izdanje „Joakimfesta“ priređeno je u Kragujevcu od 6. do 13. oktobra. Glavnu nagradu osvojilo je Jugoslovensko dramsko pozorište za predstavu Zašto je poludeo gospodin R. Rajnera Vernera Fasbindera i Mihaela Fenglera u režiji Boba Jelčića.
Ove godine 29. Dani Zorana Radmilovića u Zaječaru protekli su u znaku obeležavanja 35-godišnjice smrti ovog glumačkog velikana, nezaboravnog Tate Ibija u komadu Alfreda Žarija Kralj Ibi, ili kao Kventin u drami Posle pada Artura Milera, Trigorin u Čehovljevom Galebu, Radovan Treći u istoimenom komadu Dušana Kovačevića, Ahmed Nurudin u Mihizovoj dramatizaciji romana Derviš i smrt Meše Selimovića, Vilotijević u komadu Ljubomira Simovića Čudo u Šarganu, Simeon Njegovan u Mihizovoj dramatizaciji romana Cincari ili Korešpodencija Borislava Pekića, Laza Kostić u komadu Velimira Lukića Santa Maria della Salute, Stefan Dušan Nemanjić u drami Propast carstva srpskoga Miladina Ševarlića i dr. O njegovom umetničkom putu, koji je obeležio istoriju srpskog glumišta u drugoj polovini prošlog veka, glumac Milan Caci Mihailović priredio je zbornik teatroloških radova.
Naredne godine proslaviće se dvostruki jubilej – tri decenije festivala i 75 godina pozorišta „Zoran Radmilović“ u Zaječaru. Obeležavanje tih značajnih datuma očekujemo s nadom da će dotad biti suzbijena pandemija kovida 19 kojoj se zasad pozorište uspešno odupire.

Svet na raskršću: Misija kulture u postkorona epohi
Projekat je sufinansiran iz budžeta Republike Srbije – Ministarstva kulture i informisanja. Stavovi izneti u podržanom medijskom projektu nužno ne izražavaju stavove organa koji je dodelio sredstva.