Dr Vladimir Umeljić – Dobri tragovi zlog vremena

Roman kao argument onima koji se ne mire sa od Zapada proklamovanom i od njihovih piona na licu mesta praktikovanom „prekom potrebom menjanja svesti u Srba“

U aktuelnoj političkoj situaciji, kako globalno tako i lokalno, ostaje nam pre svega jedno, naime, ostavljati dobre tragove iz zlog vremena. Istovremeno, uzdam se u Boga, Zlo (sa velikim Z) će proći, doći će neki bolji ljudi od svih nas i treba im ostaviti što više dobrih tragova, pre svega pisane reči. Traganje za istinom i rad na narodnom poslu nisu, kao što znamo, ni poziv ni hobi koji se danas upražnjavaju a sutra ne, to je osnovni životni stav – za koji se uvek plaća – i ma koliko je pojedinac samo majušni mozaički kamenčić, on/ona sebe ugrađuje u utoliko grandiozniji mozaik istorije, tradicije i kulture svog roda, koji je pak mozaički kamenčić vascelog čovečanstva.
I to mora da je dostatno, kaže u razgovoru za „Pečat“ dr Vladimir Umeljić, stomatolog, istoričar i teolog, istraživač u oblasti istorije i filozofije jezika, teologije i politikologije, jedan od najboljih poznavalaca istorije NDH i uloge Vatikana u njoj, tvorac teorije definicionizma koju je prihvatio Noam Čomski i pojma srbocid koji je pozdravljen u naučnim krugovima čija je tema stradanje Srba u Jasenovcu.
Uskoro bi u Beogradu trebalo da izađe vaš istorijski roman „Vučji mesec iznad kuće Čarnojevića (Prilozi za familijarnu hroniku)“ , monumentalna hronika koja prati sudbinu srpske porodice sa Kosova i Metohije- od Velike seobe preko Prvog, Drugog svetskog rata sve do poslednjih balkanskih ratova u Hrvatskoj i Bosni. Kako se sklapao roman koji nije samo istorijat jedne familije, nije ni raspršena fikcija, ni samo istorija, pre uverljivo svedočanstvo jednog složenog vremena i čoveka u njemu?
Jedan kompetentni poznavalac književnosti (i istorije) je o ovom romanu rekao: „Ovo delo je izuzetno pogodno za upoznavanje srpske (ali i opšte) istorije, kulture, naučnih dostignuća i političkih zbivanja od XVII veka pa doslovce do danas. Jedna vrsta prijemčivog, lako shvatljivog udžbenika istorije, koji se čita bez predaha, jer je sve vreme odeven, uvijen u književne haljine, sa elementima ljubavne priče i kriminalno-špijunskog romana, tragedije i komedije, časti i izdaje u mirnodopskim i ratnim uslovima, ljudskih slabosti i izdizanja iz njihovih ponora.“ Ili kako je pak junak ovog romana (iz našeg vremena), Miloš Čarnojević, to u završnom delu izrazio: „Nazovimo dakle ovaj zapis i prilog hronici Čarnojevića, analogno mešovitim tj. prelaznim formama između igranog i dokumentarnog filma, „književno-dokumentarnim“ svedočanstvom vremena, zašto da ne? Jer šta je jedna hronika, ako ne to?“ Radi se dakle o književnoj fikciji, koja se doduše zasniva na proverenim i proverljivim istorijskim činjenicama, ostaje međutim plod mašte autora. Uz to, u ovom delu se ne radi samo o istorijatu familije Čarnojevića, već i o trajanju i opstajanju čovekovog humanističkog bića u profano-istorijskom i duhovno-istorijskom kontekstu.
Tematiku stradanja finalizujete književnom refleksijom rata oko kosovskih metoha. Da li se na tom mestu, gde je „zrno klicu zametnulo“, mora sve i završiti, dobiti konačno objašnjenje?
Da, nesumnjivo, jer pristajanje na otkidanje kosovskih metoha od matice je ravno duhovnoj kastraciji srpstva, kojoj može da sledi samo gubitak identiteta i nestajanje. Ko ima pravo da zahteva od jednog naroda kolektivno samoponištenje? U ime čega? Da bi svako dobio šansu da se povremeno dokopa jednog američkog hamburgera ili nemačke kobasice? Prodati Dečane za jedan autoput ili Gračanicu za jednu prugu? Ne, recite radije jednom Jevrejinu da preda „Islamskoj državi“ ili talibanima vlast nad Jerusalimom a da će za to dobiti jedan autoput do Teherana i jednu prugu do Kabula… “
Knjiga je svojevrsan odgovor pokušajima marginalizacije nacionalne kulture i nacionalne istorije. Čini se da to danas nije popularna ideja?
Mene prevashodno interesuje reakcija, eho čitalačke publike. Radi se, kao što ste pomenuli, o istorijskom romanu koji kao takav uvek ima i jednu socijalno-kritičku, pa i političku dimenziju. Traženje i iznošenje istorijske istine, da li u nauci ili u književnosti, isključuje samo po sebi dodvoravanje bilo kojoj ideologiji, bilo kojoj aktuelnoj političkoj opciji.
Istovremeno, mi živimo u vreme jačajućih autokratija a svi njihovi nosioci su učili od Kaligule, rimskih papa, Volstrita, Hitlera i Staljina, u nas i od Tita. Tom sistemu normalan, nacionalno misleći i etički orijentisani čovek samo smeta, ne, vlastodršci hoće standardizovanog mediokriteta (ja to zovem „robotesknog“) kao podanika, lutku na koncima od kojih je najvažniji onaj koji proizvodi klimanje glavom, odobravanje… O toj težnji, koja je izgleda a kao i sve ostalo „progresivno“ nastala u SAD, pisao je američki Nobelovac Sinkler Luis već početkom 20. veka („Bebit“). Prema njemu je Hajnrih Manov „Podanik“ malo dete.
Socijalno-kritička dimenzija i priželjkivani pozitivni efekat ovog romana se sastoje u preko potrebnom prosvećivanju, u davanju argumenata onima, koji se ne mire sa od Zapada proklamovanom i od njihovih piona na licu mesta praktikovanom „prekom potrebom menjanja svesti u Srba“ tj. još jednom, sa pretvaranjem Srba u roboteskne podanike.
A reakcija dotičnih kradljivaca duša se može predvideti, kada budu čitali o Velikoj seobi Srba, posledici još jedne izdaje Zapada (Austrijanaca) i o zlodelima Osmanlija i njima pokornih Albanaca pri tom; saznali šta je knjaz Nikola 1915. govorio srpskim vojnicima i nemačkom očevicu Gerhardu Gezemanu pri povlačenju kroz Crnu Goru ka Albaniji o svom srpstvu i srpstvu naroda Crne Gore; kako je jedan (fiktivni, književni) nemački očevidac doživeo genocidni masakar srpske nejači u Prebilovcima 1941; o pravim uzrocima, toku i glavnim akterima poslednjih balkanskih ratova pri razaranju druge Jugoslavije, zaključno sa Haškim tribunalom i „Slučajem Srebrenica“; o poslednjem razbojničkom pohodu NATO i otimanju Kosova i Metohije; o vatikanskoj mafiji kroz istoriju, o njenom služenju Hitleru i Musoliniju, pa do današnjeg dana, kada kradu nebrojene milijarde u saradnji sa Koza nostrom, masonima i korumpiranim političarima; o američkim tajnim službama, koje već decenijama haraju svetom, špijuniraju i podjarmljuju čovečanstvo.
A sve u književnim haljinama, dakle lako shvatljivo i prijemčivo… Rizikujete da po izlaženju romana od dela javnosti i ponekih uticajnih medija dobijete „velikosrpsku, šovinističku, genocidno-ideološku etiketu.
Taj deo javnosti i njihove etikete me apsolutno ne interesuju. Dozvolite mi prvo da ponovim dve bitne stvari. Kao prvo, traženje i iznošenje istorijske istine, da li u nauci ili u književnosti, isključuje samo po sebi dodvoravanje bilo kojoj ideologiji, bilo kojoj aktuelnoj političkoj opciji. I kao drugo, radi se i o trajanju i opstajanju čovekovog humanističkog bića u profano-istorijskom i duhovno- istorijskom kontekstu. A ovo „čovekovog“ isključuje svaki nacionalni ili konfesionalni predznak.
Naravno da je ovo istorijski roman iz oblasti srpske nacionalne književnosti, ali i ne-srpski likovi – Hrvati, bosanski muslimani, kosovsko-metohijski Albanci, Nemci, Amerikanci, itd. tretiraju se na isti način. Želim da napomenem, da se kroz čitavu radnju romana, od XVII veka pa do danas održava časno prijateljstvo i verno pobratimstvo jedne familije kosovsko-metohijskih Albanaca i familije Čarnojevića, pa i po cenu glave, po cenu pogibije. Istovremeno, Srbi se ni u kom slučaju ne idealizuju, jer iz usta Čarnojevića dolazi jedna iskustveno opravdana izreka: „Nema roda bez izroda!“
Tja, ako je to „velikosrpski šovinizam“…