HRVATSKI BISERI – ZA ANTIFAŠIZAM SPREMNI

Bolje od bilo koga drugoga, Hrvati su u praksi demonstrirali devizu lorda Palmerstona o tome kako ne postoje večiti prijatelji, ili neprijatelji, nego samo večiti interesi. Oni su zarad svog nacionalnog sna uvek bili spremni na sve i na svaku promenu, osim na promenu osnovne ideje o stvaranju čiste nacije. Tako jedne nedelje oplakuju „nedužne“ iz Blajburga, a druge su najveći antifašisti

Sva je treperila od unutrašnjeg uzbuđenja kad je čula kako Bobo, ili Jure viče: mi smo spremni, Poglavniče! Iako bi ova rečenica, po svoj prilici, bila sjajan opis stanja u kojem se nalazi predsednica Hrvatske Kolinda Grabar Kitarović dok sluša svog omiljenog pevača Marka Perkovića Tompsona kako veliča „crnce Francetića Jure“, što je, kako je izjavila, „podseća na dane kada su ga njena deca pevušila na zadnjem sedištu automobila“ (Večernji list, 16. jun 2016), ne radi se o tome. Stvar je još gora. Radi se o rečenici iz knjige „Moj tata spava s anđelima – Mali ratni dnevnik“ Stjepana Tomaša koja je obavezna lektira za šesti razred osnovne škole u najantifašističkijoj zemlji na svetu – Hrvatskoj. Tako barem tvrdi žena koja zajedno sa svojom decom uživa u pesmama o „Maksovim mesarima“ i ostalim antifašistima poput komandanata Crne legije Jure Francetića i Rafaela Bobana.
Striktno gledano, Francetić i brojne ustaše možda bi se i mogli nazvati antifašistima, jer su često dolazili u sukob sa italijanskim snagama u Dalmaciji, što zbog toga što nisu mogli da prihvate da ta teritorija ne pripada NDH, što zbog činjenice da su italijanski vojnici često znali da štite srpske civile od ustaških pokolja. Navodno su čak Italijani odgovorni i za smrt ovog „hrvatskog viteza“, tako što su sabotirali avion kojim je leteo, pa je pao na teritoriju pod kontrolom partizana. Isto tako navodno, Francetić je pred smrt svom poglavniku poslao pismo u kojem je najavljivao da će on i njegovi „crnci“ započeti borbu protiv Italijana „koji nisu ništa bolji od četnika, jer pale i uništavaju domovinu“. Baš poput Francetića, i Kolinda Grabar Kitarović ustaškom poglavniku zamera što je „polovicu Hrvatske predao Talijanima“, kako je rekla u skorašnjem intervjuu za proustaški, ali „antifašistički“, „Hrvatski tjednik“.
Posmatrano iz ovog ugla zaista bi se moglo reći: „Hrvatski narod je srazmerno broju stanovnika najviše doprineo antifašističkoj borbi u Evropi, u kojoj je aktivno učestvovalo više od pola miliona hrvatskih građana“, kako je izjavila na obeležavanju godišnjice početka Drugog svetskog rata u Poljskoj. Problem je, međutim, u tome što danas kada se govori o antifašističkoj borbi, posebno povodom napada na Poljsku, niko ne misli na borbu protiv italijanskih fašista, nego prevashodno na rat protiv nemačkih, ali i drugih evropskih nacista. U toj borbi pola miliona Hrvata nije bilo na strani koju bi im Kolinda Grabar Kitarović sada pripisala. Naprotiv – ono što se tada smatralo „hrvatskim građanima“ i što nije potpadalo pod diskriminišuće rasne zakone uvedene odmah po formiranju NDH bilo je ubedljivo i većinom na strani nacista. Čak se i „antifašista“ Francetić, septembra 1942. prilikom Pavelićeve posete Hitleru, sastao s nemačkim firerom koji mu je navodno rekao da je „već čuo“ za njega.

[restrict]

KAKVA LEGIJA, TAKVA I STATISTIKA Većina hrvatskih istraživača slaže se da je prva partizanska jedinica osnovana na prostoru NDH (neki tvrde i čitave Jugoslavije) bio Sisački partizanski odred formiran 22. juna 1941. a do kraja godine imao je oko 7.000 boraca. Dok su prema nacionalno osvećenim hrvatskim istoričarima njegovi pripadnici „gotovo isključivo bili Hrvati“, „objektivniji“ Slavko i Ivo Goldštajn navode da je „među 7.000 hrvatskih partizana potkraj 1941. godine, prema procenama koje su, čini se, dosta tačne, bilo približno 5.400 Srba, te po 800 Hrvata i ostalih te nepoznatih nacionalnosti“. Tačno i da među partizanima u Hrvatskoj u tom trenutku nije bilo nijednog Srbina, ova naizgled impozantna brojka od 7.000 „hrvatskih antifašističkih boraca“ postaje smešna kada se pogleda druga strana medalje – broj hrvatskih boraca na ustaško-nacističkoj strani rata. U to vreme, krajem 1941, samo Ustaška vojnica – najekstremniji deo oružanih snaga u NDH – ne računajući Domobranstvo, imala je oko 16.000 pripadnika. Otprilike u istom periodu, „Hrvatska legija“, čiji je najveći deo činila 369. pješačka pukovnija, koja se na Istočnom frontu borila pod komandom Vermahta, imala je 8.250 boraca. Koliki je entuzijazam za borbu na Istočnom frontu vladao među hrvatskim „antifašistima“ najbolje pokazuje činjenica da je poglavnik Pavelić poziv za formiranje jedinice izdao 2. jula 1941, a da je već 7. jula prijavljenih dobrovoljaca bilo više od 5.000, što je iznenadilo i ustaške vlasti. Poređenja radi, francuska Vafen SS divizija „Karlo Veliki“, koja je važila za jedan od najborbenijih i najfanatičnijih segmenata „SS internacionale“ i čiji su pripadnici među poslednjima branili Hitlerov bunker u Berlinu, u svom zenitu, 1944. godine, imala je 7.340 vojnika, gotovo hiljadu manje od Hrvata. Pri tome treba imati u vidu da dok je ovo bila jedina jedinica sastavljena od Francuza koja se borila za Hitlera, kod Hrvata je moglo da se bira gde će se ići. Pored 369. pukovnije, u okviru Vermahta bile su još i 369. hrvatska „Vražja“ divizija (1942. imala je 12.000 vojnika i treba je razlikovati od 369. pukovnije), 373. hrvatska „Tigar“ divizija (1943. imala je 9.277 hrvatskih vojnika) i 392. legionarska „Plava“ divizija (13.000 vojnika 1944). Ni to nije sve. Hrvati su u okviru SS-a imali čak dve divizije – „Handžar“, koja je decembra 1943. imala 21.065 vojnika, i „Kama“ sa 3.793 vojnika u septembru 1944. Sveukupno, dakle, u okviru Vermahta i SS-a bilo je više od 67.000 hrvatskih vojnika. Brojku od ukupno oko 70.000 hrvatskih vojnika u okviru nemačkih formacija navode i hrvatski istoričari Zdravko Dizdar i Antun Mileti.
S druge strane, po istraživanjima hrvatskog istoričara Mladena Ivezića, broj Hrvata u partizanskim jedinicama na prostoru NDH nadmašuje broj Srba tek od decembra 1944. godine, kada je postalo više nego jasno kakva je perspektiva nacističke Nemačke. Do sloma fašističke Italije 1943. Srbi su pre toga u partizanskim jedinicama na prostoru NDH činili između 85 i 96 posto boraca. Pod komandom partizanskog Glavnog štaba Hrvatske decembra 1944. bio je ukupno 121.341 vojnik, od čega 73.327 Hrvata i 34.753 Srba. Čak i tada je Hrvata u partizanima bio otprilike isto koliko ih je ukupno bilo samo u jedinicama Vermahta i SS-a, ne računajući Ustašku vojnicu i Domobranstvo. Na samom kraju rata, dakle, dok je Hrvata u partizanima bilo nešto više od 70.000, u Hrvatskim oružanim snagama – formaciji koja je od decembra 1944. objedinila jedinice Ustaške vojnice i Domobranstva – bilo ih je 170.000 prema podacima do kojih su došli istoričari Jovo Popović, Marko Lolić i Branko Latas u Arhivu Vojnoistorijskog instituta. Ova tri imena zvuče srpski, ali ovde se ne radi ni o kakvoj „srbočetničkoj“ zaveri za kaljanje hrvatskog obraza pošto je reč o ubeđenim komunistima koji su ovaj podatak izneli sasvim usput u svojoj knjizi o četničkom vojvodi Momčilu Đujiću koja je pod nazivom „Pop izdaje“ objavljena 1988. u Zagrebu. Po nemačkim podacima, Hrvatske oružane snage su 1. aprila 1945. imale 182.861 boraca.

USTAŠKI POGLED Vrlo je zanimljiv ratni put gorepomenute 369. pukovnije i on može biti paradigma ne samo uopštenog ponašanja Hrvata tokom Drugog svetskog rata nego i danas, posebno kada se uzme u obzir da Kolinda Grabar Kitarović jednog dana oplakuje „nedužne blajburške žrtve“, a drugog se busa u svoje „antifašističke grudi hrvatske“. Radi se o prvoj i jedinoj nenemačkoj jedinici koja je ušla u Staljingrad za vreme krvavih borbi za ovaj grad, ali i o borcima koji su najvećim delom po slomu Šeste nemačke armije promenili uniforme, sa Crvenom armijom 1944. ušli u Srbiju i priključili se partizanskim jedinicama. Poslednji komandant hrvatskih legionara pod nemačkom zastavom i potonji njihov komandant pod onom crvenom bio je Marko Mesić, čovek koji je promenio sve uniforme koje je mogao promeniti – od Jugoslovenske kraljevske vojske, preko domobranske i nemačke, do ponovo kraljevske (pošto je, ironije li, Moskva do konferencije u Teheranu novembra 1943. priznavala jedino Jugoslovensku vojsku u otadžbini) i na koncu partizanske. Sve po potrebi.
Od Kolinde Grabar Kitarović, koja je ili šizofrena, ili očito ne govori uvek što misli, istinitije mišljenje o hrvatskom antifašizmu u vreme Drugog svetskog rata, a i kasnije, možemo čuti od bazičnog ustaše poput Ivana Gabelice, jednog od najbližih saradnika Bruna Bušića, najistaknutijeg posleratnog ustaše čije ime danas nose ulice u mnogim gradovima Hrvatske. „U govoru 1944. u Zagrebu, u Hrvatskom državnom saboru, dr Mladen Lorković, ministar spoljnih poslova NDH, izneo je, na temelju izveštaja Ministarstva oružanih snaga od 3. januara 1944. podatke prema kojima su 1942. godine partizani najvećim delom bili Srbi i Crnogorci – oko 90 posto; Hrvati oko 8 posto. (…) Prema tim istim izvorima, partizansko vođstvo je 1943. razvijalo organizaciju svojih jedinica na celom hrvatskom državnom području, a provodilo je i prisilnu mobilizaciju, posebno među Hrvatima severno od Save i muslimanima, pa je i nacionalni sastav tih jedinica bio izmijenjen. Na kraju 1943. Srbi bili su i dalje u izrazitoj većini, oko 75–80 posto; Hrvati (katolici i muslimani) oko 15–20 posto, s tim da se naglašava da među njima ima dosta prisilno mobilisanih. (…) Lorković tvrdi da mu je jedan visoki i merodavni njemački general rekao da se po njihovim podacima partizani sastoje 80–90% od Srba“, naveo je Gabelica koji u ovim činjenicama vidi argument za tvrdnju da je „hrvatski narod s oduševljenjem dočekao uspostavljanje vlastite državne nezavisnosti – on se za nju, kako je to pred jugokomunističkim sudom u Zagrebu 3. novembra 1946. rekao blaženi Alojzije Stepinac, ’plebiscitarno izjasnio’.“
„Uzmemo li u obzir, da je među hrvatskom vojskom moralo dolaziti do demoralizacije i da je barem polovina partizanskih boraca silom oterana u partizane, možemo zaključiti, da ni 20 posto hrvatskoga naroda 1945. godine nije pristajao uz pokret, pa zvao se on partizanski ili antifašistički, koji mu ruši hrvatsku državu, gazi veru i otima njivu. On je čvrsto stajao uz NDH, koja mu je jamčila i čuvala sva ta dobra. Dakle, daleko je od istine tvrdnja, da je hrvatski narod natprosečno i više nego i jedan drugi narod bivše Jugoslavije učestvovao u partizanima. Bilo je upravo obratno“, naveo je on u tekstu čiji datum objave nismo uspeli da ustanovimo, ali koji je po svemu sudeći star više godina.
Zaista, ako je Hrvatska bila i jeste toliko antifašistička, postavlja se pitanje zbog čega je, onda, od oko 6.000 spomenika posvećenih Narodnooslobodilačkom pokretu u Hrvatskoj između 1990. i 2000. godine uništeno ili oštećeno njih 2.964 (Juraj Hrženjak, „Rušenje antifašističkih spomenika u Hrvatskoj 1990–2000). U Zagrebu je od 937 obeležja NOP-a ostalo njih 310 (Mario Šimunković i Domagoj Delač, „Sjećanje je borba“). Najsimboličniji je nekako slučaj Spomenika pobedi naroda Slavonije u Kamenskoj, danas potpuno pustom mestu koje je nekada nastanjivalo 92,5 posto Srba. Rad poznatog kipara Vojina Bakića, ovaj spomenik otkriven 1968. godine bio je najveća postmodernistička skulptura na svetu, po svom estetskom rešenju, kako je naveo hrvatski novinar Ante Tomić, „jedan od najboljih kasnomodernističkih evropskih spomenika“. „Pet dana je, pričaju, to trajalo, kad su 1992. na obroncima Papuka, po zapovedi generala Miljenka Crnjca, rušili spomenik Vojina Bakića. Kršili su ga dinamitnim štapinima dugo i besomučno, frustrirani da se prokleta stvar ne ruši. A bilo je tu, ruku na srce, što i rušiti. Trideset metara bio je visok Spomenik pobedi naroda Slavonije“, naveo je Tomić.

[/restrict]