U imenu zapisana sudbina

POVODOM IZLOŽBE SLIKA SRBOLJUBA KOJADINOVIĆA

Piše Dejan Đorić

Slobodno i smelo, sa naivnošću koja nestaje u današnjoj isprofesionalizovanoj umetnosti, ovo slikarstvo je ispred savremene otupele, dosadne i tehničke postkonceptualne avangarde

Beogradsku likovnu scenu uvek su obeležavali alternativni izlagački prostori. Potreba za otvaranjem takvih galerija je sve veća jer su službene uglavnom zatvorene za slikarstvo. Jedna od novih galerija je u privatnom Muzeju automobila u vlasništvu Bratislava Brace Petkovića, koga, nažalost, više nemamo za ministra kulture. Od 17. do 30. oktobra u Muzeju slike većeg formata, po pravilu vertikalne, veličine dva sa jedan metar, izlaže Srboljub Srba Kojadinović, u Francuskoj poznat kao Serž. Rođen je 1942. u Beogradu a arhitekturu je diplomirao 1967. Srpskoj publici je poznat kao moreplovac, na jedrenjaku „Kli-kli“ koji je sam sagradio i na njemu sa porodicom oplovio Atlantski, Tihi i Indijski okean a na vulkanskom ostrvu Rijunion boravio je dvadeset dve godine. Avanture je opisao u reportažama u „Ilustrovanoj politici“, u tri knjige putopisa, o čemu su snimljeni TV serija i film.

Taj mornar se od gimnazijskih dana bavi slikarstvom, postao je član ULUS-a i Društva slikara u Sen Tropeu. Poslednjih godina često učestvuje na izložbama u Francuskoj (Nica, Menton, Kan, Evian i Sen Trope) i u Beogradu, dobivši podršku i Aleksandra Đurića, istaknutog umetnika i teoretičara. Dr Aleksandar Milenković se njegovim delom potpunije bavio u knjizi „Panonski likovni panoptikum“. U (post)modernoj umetnosti teško je povući granicu između samoukosti i profesionalizma; šta su slikarije Huana Miroa iz poslednje decenije njegovog stvaralaštva nego proizvoljno žvrljanje?

Za Srboljuba Kojadinovića važi latinska izreka nomen est omen, njegovo slikarstvo je patriotsko, na međunarodnom planu upereno protiv globalizma. Sjedinjene Američke Države su u devetnaestom veku svrgle kraljicu Havaja iz vekovima stare dinastije i proglasili Havaje jednom od američkih država mada su hiljadama kilometara udaljeni od Zapadne obale. Na isti način su devičanske oaze Bikinija, Mururoa i Dijega Garsije pretvorili u vojne baze, stanovništvo proterali bez nadoknade, ponosni i lepi Maori završili su kao prosjaci u predgrađima a žene kao prostitutke. Kojadinović slika nekadašnju srećnu zajednicu egzotičnih ostrva pre dolaska okupatora, svestan da ista sudbina čeka Srbiju i ceo svet u zagrljaju, kako Arapi kažu, „Velikog Satane“. Zato predstavlja prizore topljenja lednika, svet posle ozonske rupe, „Propast novog Vavilona“, ali i Hristosa iz Studenice i crkve Svete Gore. „Kapetan Adolfo Luis Martinez de la Hos“, jedna od njegovih najboljih slika, posvećena je španskom pilotu koji je 1999. godine odbio da bombarduje Srbiju, rekavši: „Ja sam hrišćanin a ciljevi u ovom ratu su civilni!“ U antologijske slike ovog umetnika spadaju „Tako je govorio Pablo Neruda“ i „Pariz godine 2053“. Ponos Francuske, Crkva Notr Dam, pretvorena je u džamiju, što je nagovestio još genijalni filosof Emil Sioran (1911−1995) rekavši: „Vremena koja dolaze biće vremena ogromne pustinje. Kad na Evropu padne tama, Francuska će ostati njen najživlji grob. Za 50 godina, Notr Dam će biti džamija.“ Na ovoj izložbi prvi put je izloženo i delo posvećeno progonu Srba iz Krajine u akciji „Oluja“ 1995. godine.

[restrictedarea]

 

Francuska likovna kritičarka Patrisija Kolisar u listu „Dofine libere“ tačno je opisala poetiku ovog slikara: „Sa velikih formata provejavaju strahovanja za budućnost Evrope. Uporedo, umetnik je opsednut suštinskim problemima našeg vremena: ratovima, ozonskim rupama, otopljavanjem lednika, željom za bežanjem iz ovog surovog društva… izraz mu karakterišu snažna obojenost, duboka perspektiva, kao da žive, crkve se uvijaju pod vetrom, gradovi tonu pod udarcima bombi. Njegovo slikarstvo zaslužuje da bude viđeno.“ Kojadinović je poslednji izdanak stare škole evropskog slikarstva, slikara koji su od orijentalista iz devetnaestog veka do Gogena, Emila Noldea, Paula Klea i Augusta Makea inspiraciju tražili u egzotičnom, mada je bolno svestan da će verovatno mnoga daleka ostrva nestati. On stvara tematski, po ciklusima (karipski, polinežanski, ekološki, srpski, vizantijski, kreolski, provansalski…) i uprkos apokaliptičke tematike to slikarstvo je vedro i osunčano, kao „Cveće života“, kako glasi jedan od njegovih akrilika na dasci. Ratka Zvicer povodom izložbe u Herceg Novom kaže: „Srbina poruka bi bila da on više neće da gleda potoke krvi, ratove i katastrofe, već hoće svjetlost pravu, svjetlost ljubavi, polja lavandi, prave plodove, on hoće istinu, jer istina će nas sve osloboditi.“

Bilo da slika oskrnavljenu Bogorodičinu crkvu u Parizu u predstojećoj islamskoj Evropi, civilizaciji koja ne zna za slikarstvo i vajarstvo, ili predstavlja lepe kreolke, vahine, decu i čudne biljke, Kojadinović stvara visokoenergetsko slikarstvo u duhu drevnih ritmova polinežanskih bubnjeva i srpskovizantijskih klepala. Njegov opus prožima ritam života, dah prirode a po veselosti i razigranosti kolorita i smelim kompozicionim rešenjima zarotiranih formi, on je tradicionalan koliko i avangardan, sličan počecima modernizma. Slobodno i smelo, sa naivnošću koja nestaje u današnjoj isprofesionalizovanoj umetnosti, njegovo slikarstvo je ispred današnje otupele, dosadne i tehničke postkonceptualne avangarde.

[/restrictedarea]