Naličje zapadnog racionalizma

Piše Nikola Šuica

Željko Simić „Uliks i post-postmoderna – filozofija egzistencije nestajućeg subjekta“, „Prosveta“, Beograd 2012.

Studijski tok kojim je prof. dr Željko Simić odredio svoje poniruće traganje za izmenjenim statusom subjekta dopire iz raspona civilizacijskih postavki današnje humanistike, jednako kao i iz imperativa raspoznavanja ostataka nekadašnjih svojstava humanistike u ukupnosti znanja, ali i nestajanja identiteta u hiperdinamizmu društvenog prostora. Upitni luk ili prodorna i gradivno postavljena naslojavanja, ostvaruju epohalni analitički prelom, jer se suvislo i sa pozicije pažljivog preispitivanja pokazuje gde, od kada i po kojim račvanjima nastaju uzroci za neophodnost teorijskog i misaonog preispitivanja duha vremena. Autorovo stvaranje sistema ili put kojim se retko hodi u teorijskom smislu, nastavak je drukčije vrste saznavanja, prelazak, ali i pronalaženje sasvim davno „zaraslih staza“, no, isto tako i „zaboravljenih i nevidljivih staza“, u kojima se bivstvo današnjice okreće u niz povezanih pravaca pronađenih iznad iskidanih i represivnih društvenih, kulturoloških i, opšte uzev, saznajnih tema.

Obesmišljavanje kulture Unutar društvenih i kreativnih postavki, pozicija koju autor razložno zauzima ujedno je i spektar analiza koje određuju i status njega kao pisca ove prodorne sinteze: reč je o svojevrsnom misaonom egzilu. Posmatrajući teorijsko i misaono nastavljanje pojedinih fenomena, Željko Simić preispituje svojevrstan kontingent idejne inflacije, ali i probitačno povezuje dokazni materijal — činjenice demisije humaniteta tranzicionih etapa savremenog sveta.
Organizujući analizu ontoloških statusa kao novu „duhovnu situaciju vremena“ autor evocira, priziva i sučeljava aparat koji se iz poznavanja lingvistike, filozofskih postavki, aporija i dedukcija, otvara u utemeljenim pravcima polifonije istraživačkog postupka.
Knjiga je studijski razložena na poglavlja koja obznanjuju vremensku dimenziju istraživanja kroz jednostavne odrednice, čime se buđenje, jutro, dan, veče i noć, prepuštaju obnovljenoj i svakako neporecivoj, hajdegerskoj crti opita nad vremenom našeg opšteg iskustva.
Postavljajući pravce pretrage, Željko Simić se uporno i minuciozno dosledno prepušta „uliksovskom“ razlaganju kreacije vlastitog sistema kojim cilja platformu za prevrednovanje. Njegova postavka Subjekta u modernističkim misaonim i realnim egzistencijalnim raspravama namerena je da ukaže na temeljitu dekonstrukciju svih uporišnih parametara koji se sustiču u pitanjima demokratizacije odredljivosti identifikacije, svrhe i okolnosti ontološkog statusa. Baveći se, tim redom, simboličkim koordinatama koncepcija koje između ideologije, kulture i doživljavane realnosti postaju generisanje političnosti naših postojanja, takva autorska dekonstrukcijska poredba u logici, jeziku i stanovištima služi da postane koreniti dokaz zastrašujućih posledica potrošačke prakse koja je izvrgla i obesmislila domašaje kulture, kao i pitanje stvaralačke ili individualne formacije našeg doba.

[restrictedarea]

Globalistički dizajnirana katarza Hiperdinamizam postmoderne kulture ili spoljna reprenzentacija postmodernog stanja svesti i postojanja (Liotar), ali i domena strateških i pretvarajućih pogleda datih u poglavlju „Buđenje“, podrvrgnuta je izmenljivostima identiteta i medijskih simulakruma savremenog čoveka. Već od ranije usvojeni model realnog vremena nestalog ili unesenog u sferu posmatranja, kroz primere Bodrijarovih neindividualizovanih sfera (u sada, po studiji raspoznatom, terenu tehnoloških prefiguracija zapadnog razumskog pravca) usmeren je ka svemu što obeležava savremeni, milenijumski status ontološke promene.
Određenje se zato, krajnje aktuelno u doba „kraja metafizike“, upućuje kao raspoznavanje preobražaja socijalnog simboličkog sistema unutar virtuelne (i posle postmodernizma nastale) disperzivne panorame sklapanja realnosti kompjuterski kontrolisanog sveta svih ulivenih i odranije odsimuliranih platformi. Francuska socijalna psihologija individualnosti, ali i raspletene teorije nekadašnjeg informatičkog pretraživanja, ovim analitičkim učitavanjima dospele su u oblast ili u potencijalno pregnantno međuukrštanje i stapanje koje se u kulturološkom smislu, i sa autorovim kredibilnim dokazima, definiše kao post-postmoderna. Tako, na ispisanim i pregledanim uzorcima najaktuelnijeg tehnološkog i saznajnog uočavanja, pozicioniranje svekolikosti življenja postaje repozicioniranje, te je i dato u nov politički i liberalno demokratski vid projekcije globalistički dizajnirane „kolektivne socijalne katarze“.
Bodrijarove slutnje i skice umreženog sveta ekstrapolacije, nadasve uređuju stepen premetnutosti njega samog. Jer, po Željku Simiću, karakter buđenja savremenog Uliksa je formacija u tradiciji francuske škole arheologije, ali ne više „fukoovskih“ humanističkih nauka, već same i neophodne „arheologije buđenja.“
Nimalo jednostavan zadatak sudbinskog raspoznavanja odvajkadašnje formacije pitanja onog Drugog, od teoloških osnova i saznajnih pretpostavki zaodeva se novim, ne – Leopold Blumovim, iako neminovno Uliks-junakom promicanja u svakodnevici jednog dana, nego novim statusom prepoznate i raščlanjive samoće.

Bojno polje identiteta Otuda se prevrat buđenja sagledava kao realizovanje psihizma podvrgnutog tehnološkoj logistici, gde se i Bodrijarova nekadašnja postmoderna spoznaja, kao i Viriliova istraživanja sistema strateških imanentnosti, odvijaju premetnute u dozrevanje autosimulacije, što otuda važi i za sam Subjekt. Ontološko iskustvo je, sa svim njegovim slojevima, usled simulakruma svojstava udaljeno, te se odvija po datim uslovima današnjice: duge „odiseje“ za novog subjekta koji promiče putanjom simboličnog vremenskog sleda od izmerenog vremena, te od buđenja i jutra do nove, ontološki drukčije mrkle noći. Saznanje je aktivnost najbolje razotkriveno sledećom Simićevom postavkom: „… savremeni Uliks se uopšte ne budi u svet procesualno realizovan izvan njega samoga, nego isključivo u pozornicu jezive drame unutarnjeg mutiranja u njemu samom; svekoliki tehnološki i atrakcionistički rekvizitarijum, sveopšta kodiranost odnosa i bezbroj dirigovanih, usitnjenih doživljajnih presvlačenja, služe isključivo kao neprobojni zid koji okružuje jedino, unutarnje mutaciono poprište, tako što pacifikuje svaku pozornost i realizuje budnu narkotizovanost.“ Prethodni fragment je i način, nesumnjivo bodrijarovski zasnovanog, ali autohtonog autorskog produžetka u anamnezi stânja bez transcendirajućeg pitanja, što ih savremeni putnik, u simboličkoj prefiguraciji Uliksa kao odvijajućeg „post –postmodernog doba“, uviđa u preplitanjima. Uvedena je i konkretizovana mera ili, pre, nemerljivost gubitka univerzuma velike pripovesti i od Liotara naslućenog milenarističkog iscrpljivanja saznanja, kao i ukupne raciocentrične artikulisanosti opažene Prirode.
Usamljeništvo, sagledavano i pronicano iz pera Željka Simića, isto tako je i pažljiva analiza efikasnosti mnogih, u postmodernoj kulturi izniklih, bočnih poimanja, tipova i vrsta konteksta ili identitetskih svojstava u domenu tehnološke, poststrukturalističke analize, te jednako i feminističke teorijske i psihoanalitičke, post-lakanovske prakse svih uporišta pretrage izvornog razdoblja moderne kulture kao arheološkog basena pitanja Jastva i odnosa ka Drugom. Standardi identitetskih raščlanjavanja pronose sve procedure o Subjektu, te se kao saputnici, ali i referencijalno okrilje poglavlja „Jutro“ i „Dan“ o zapadnom čoveku uočavaju glasovi i pravci istoričnosti: od Hegela, preko Ničea i Frojda, do samih znamenja postmoderniteta i demonstracije fragmentarnosti i nepostojanosti nedovršenosti egzistencije.
Objavljujemo deo iz
obimne recenzije prof.
dr Nikole Šuice

[/restrictedarea]