(Šk)Holokaust u Montenegru – Istorija za ponavljače

Da bi se od Srpske Sparte napravila NATO Duklja, mora se uložiti mnogo napora u proces pretvaranja vašarske klovnijade u „nauku“, što je upravo i dokazao autor izvanredno važne knjige „Noć dugih makaza“, koju prelistavamo podrobno i bez žurbe krojača verbalnih „pantalonica glupog Avgusta“, u kakve su se šnajdere premetnuli dukljanoidni lingvisti i književni istoričari

Kada su predstavnici prosvećene Evrope sa sedištem u Beču okupirali srpsku Crnu Goru 1916. godine, među prvim poduhvatima koje su preduzeli bilo je rušenje Njegoševe kapele na Lovćenu. Jedan od ključnih aktera ovog događaja, komandant protoustaške „Vražje divizije“, koja je počinila neviđena zlodela u Mačvi (u njoj je vojnikovao kaplar Josip Broz, s čijom će podrškom crnogorski titoisti, šezdesetak godina kasnije, opet srušiti kapelu na Lovćenu), Stjepan Sarkotić, od Habzburga je dobio plemićku titulu „fon Lovćen“. Te iste, 1916. godine, okupator je, pored rušenja kapele, naredio da se u crnogorske škole umesto ćirilice uvede latinica, a da se iz nastavnih programa izbace junačke i patriotske pesme i srpska istorija. Četrnaest učitelja iz Bjelopavlića odbili su da izvrše naredbu okupatora, obrazlažući to ovako:„Ćirilica je srpska istorija – arterija, aorta srpskog nacionalizma, a mi smo spremni da budemo srpski učitelji i nećemo da budemo anacionalni. Da bismo ostali dosledni pozivu srpskog učitelja u Crnoj Gori, čast nam je izvijestiti komandu da ovim podnosimo ostavku na svoju dosadašnju dužnost“. Posle dvomesečne istrage, vojni sud mile nam EUrope većinu ovih učitelja poslao je u konclogor „Boldogason“, a kasnije u „Nežider“, gde su ostali do kraja rata.

[restrictedarea]

NASLEDNIK BJELOPAVLIĆKIH UČITELJA Autor knjige „Noć dugih makaza/Potiskivanje srpskog identiteta u crnogorskim udžbenicima za jezik i književnost“, Veselin Matović, radio je, od 15. septembra 1977. do 15. septembra 2004. godine kao srednjoškolski profesor srpskog jezika i književnosti u Nikšiću, da bi, u znak protesta zbog preimenovanja svog predmeta (iz srpskog jezika u „maternji“), zajedno sa još 25 kolega napustio posao. Član Udruženja književnika Crne Gore, urednik časopisa „Slovo“, autor romana „Kukavičje jaje“ i „Slijepi putnici“, knjige eseja „Kovači lažnog jezika“, dobitnik književne nagrade „Vladimir Mijušković“, ipak nije smešten u konclogor. Za sada. Ali, vreme se ubrzava, a Srbima u Crnoj Gori sve je teže da budu to što jesu, u doba kad režim nastoji da svojom NATOugodnom politikom u svim oblastima, od vojske do prosvete, ostvari „crvenohrvatske“ zavete Sekule Drljevića i Savića Markovića Štedimlije.
Sledeći svetli primer iz Bjelopavlića, Veselin Matović je krenuo u podrobnu analizu obračuna sa srpskim kulturnim identitetom u školskom sistemu Montenegra. O njegovoj knjizi pohvale su izrekli jezikoznalci poput prof. dr Jelice Stojanović („Ovakvu knjigu mogao je napisati samo neko ko je odan i odgovoran svojoj profesiji, ko profesiju duboko i dobro poznaje, ko se prema svom pozivu odnosi sa poštenjem, časno i čestito, ko ne umije, niti želi da laže svoje učenike, svoju djecu, već želi da im približi i otvori prostore istine“), prof. dr Miloša Kovačevića („Sve zasnovano na egzaktnim kriterijumima, i na dokumentima (…) Sve dokumentovano da dokumentovanije ne može biti. Sve kriterijalno obrazloženo da kriterijalnije ne može biti“ ), prof. dr Petra Milosavljevića („Rasprava Veselina Matovića (…) pokazuje da u Crnoj Gori ima ljudi koji o ovako važnim problemima umeju da pišu na naučnom nivou, politički odgovorno i literarno uzbudljivo“). Pesnik Budimir Dubak (a pravi pesnici su mera i provera jezika) o Matovićevom poduhvatu veli:„Imao je za cilj da na djelu prikaže ‚udruženi poduhvat‘ progona srpske književnosti i jezika iz obrazovnog sistema. I zaista je precizno otkrio razmjere tog ‚prosvjetnog antisrpstva‘ u Crnoj Gori“.

ISKUŠENJA PRIKAZIVAČA Zbog ozbiljnosti teme i načina na koji je izložena u „Noći dugih makaza“, trudićemo se da knjigu prelistamo što staloženije i podrobnije, bez žurbe krojača verbalnih „pantalonica glupoga Avgusta“, u kakve su se šnajdere premetnuli dukljanoidni lingvisti i književni istoričari. Ako je mogao Matović, kome utroba mora da ključa od muke kad vidi kako se kasapi istina o jeziku kojim govori (i zbog koga je, braneći mu ime, bez posla ostao), da piše sine ira et studio, možemo i mi da budemo strpljivi čitaoci. Najteže je prikazati knjige koje bi čovek rado sam potpisao, i koje, temeljnim uvidom u problem, prosto izazivaju da ih neprestano citiraš. Takva je i „Noć dugih makaza“. Ona je privlačna i zato što ima bitijno smisaono jezgro koje obasjava svaku pojedinačnu analizu pojave kakva je dukljanoidna, u državnu politiku savremenog Montenegra pretočena, srbofobija. Jer, da bi se od Srpske Sparte napravila NATO Duklja, mora se uložiti mnogo napora u proces pretvaranja vašarske klovnijade (preteče: Vojislav Nikčević, Jevrem Brković & kompanija) u „nauku“.

ROĐENJE MONTEGRINSTVA IZ DUHA BROZOMORE Svega što danas biva u crnogorskim školama ni u snu ne bi moglo biti da nije bilo kumrovačkog ponavljača prvog razreda osnovne škole, kasnije bravara, pa likvidatora u službi NKVD-a, deifikovanog u „najvećeg sina naših naroda i narodnosti“. On je tvorac današnje crnogorske nacije kao (anti)zajednice samoporicanja, zasnovane na bekstvu od Njegoša i „Gorskog vijenca“. Njemu su protomontenegrini, čiji su preci živeli i umirali za Srpstvo, služili kao odane pudlice, imenujući Podgoricu njegovim imenom i rušeći kapelu na Lovćenu da bi podigli faraonski spomenik maršalovog sunarodnika. To slugeranjstvo, zvano brozomora, koje je potiralo sve što je važno za samopoznanje naroda u Crnoj Gori, počev od Svetosavske crkve, dovelo je do degeneracije izvesnog broja potomaka Svetog Petra Cetinjskog i njegovog sinovca, dajući im novi, virtuelni identitet. Matija Bećković, izbačen iz svih lektira u Crnoj Gori, etnogenezu savremenih dukljanoida objasnio je pesnički precizno:„Da nas nema, niko ne bi znao/ da postoje gordi konobari“. Puni sebe, a porazno prazni, fenomeni lišeni ontologije, „gordi konobari“ su spremni da hitaju ka EUtopiji bezglavo bežeći od svog istorijskog pamćenja.
Kao što su kvazinaučnici u NDH dokazivali da Hrvati nisu „niža slovenska rasa“ nego potomci nadljudi zvanih Goti, tako su dukljanoidi krenuli putem Jevrema Brkovića, koji je, boraveći u Tuđmanovom Zagrebu devedesetih godina prošlog veka i štampajući knjige uz pomoć Ministarstva obrane Republike Hrvatske, tvrdio da su Crnogorci bili rimokatolici dok ih „genocidni Sava Nemanjić nije popravoslavio“. Iz tog duha rodili su se crnogorski jezik i crnogorska književnost, i ušli u savremene udžbenike štampane u Podgorici.
Koren montenegrinskog jezikoslovstva i nauke o književnosti nastao je, dakle, u doba u kojem se, opet po Bećkoviću, reč „UDBA“ pisala velikim slovima, a reč „Bog“ malim početnim slovom. Ili, kako bi rekao Veselin Matović:„Osim što na prvim stranicama čitanki nema Titove slike, sve drugo je u suštini ostalo isto“.

KNJIŽEVNOST I JEZIK DUKLJANSKOG APSURDISTANA: DVA PRIMERA U svetu iza ogledala, kakav je današnja zvanična Crna Gora, svakodnevno, kao u supermarketu, dobijamo isporuku novootkrivenih „činjenica“. Evo ih u udžbenicima izaogledalske književnosti i izaogledalskog jezika. Recimo: „Značajni pisani spomenik s kraja 12. vijeka je ćirilski spomenik Miroslavljevo jevanđelje, prepisivan u Kotoru od 1186. do 1190. Predstavlja granični spomenik samostalnog razvoja zetske književnosti (…) Glavni pisar pisao je zetskim pravopisom i zvao se Varsameleon, a njegov pomoćnik pisar Grigorije je pisao raškim pravopisom. Varsameleon je bio na čelu Nemanjine dvorske kancelarije u Kotoru“.To bi bio fakt istorije izaogledalskog jezika. A ovo mu je savremenost:„S aspekta jezika kao sistema bosanski, crnogorski, hrvatski i srpski čine jedan jezik – štokavski, a s aspekta jezika kao standarda – to su četiri zasebna jezika koji se upotrebljavaju u četirma državama“. To jest, po izaogledalskom veleumlju:„Crnogorski jezik službeni je jezik svih crnogorskih građana bez obzira na njihovu vjersku ili nacionalnu pripadnost“.
Za montenegrinske lingviste je, naravno, nebitna činjenica da nije postojao Varsameleon, čelnik Nemanjine dvorske kancelarije u Kotoru (reč „varsameleon“, nađena na kraju rukopisa Miroslavljevog jevanđelja – koje je inače prepisivano u Bijelom Polju, a ne u Kotoru – znači vrstu mirisnog ulja korišćenog pri iluminaciji rukopisa . S obzirom na to da iza njih stoji državna sila i prinuda, oni nemaju potrebu ni da objasne šta znači to da je jezik kao sistem isti, a kao standard različit, pa može da ga imenuje ko kako hoće.
Zato je tu Veselin Matović, koji na delu hvata „gorde konobare“ ovog lingvističko-literarnog burdelja, maskiranog u hotel sa pet zvezdica. Autor „Noći dugih makaza“ je pravi majstor postavljanja logičnih pitanja:„Zašto u Kotoru nije mogla nastati neka srpska knjiga? Znači li to da ni danas u Kotoru ne može biti napisana ili štampana neka srpska knjiga?Ako bismo prihvatili pravilo da knjige pripadaju književnostima naroda na čijim prostorima su napisane, onda bi i ‚Gorski vijenac‘ pripadao austrijskoj,’Lažni car Šćepan Mali’ italijanskoj,’Luča mikrokozma’ i ‘Ogledalo srpsko’ srpskoj, a ‘Istorija’ vladike Danila ruskoj književnosti“.
Što se jezičke sinhronije tiče, i tu je Matović logičan i precizan:„Formulacija ‘Jezik kao sistem predstavlja skup svih pojava koje se u datom jeziku javljaju’ ništa ne kazuje. To je skoro besmislena formulacija. Jezik kao sistem je jedino ono što i može biti – skup jezičkih znakova i pravila po kojima se ti znaci upotrebljavaju. Svaki poseban jezički sistem (s posebnim jezičkim znacima, leksikom itd. i pravilima za njihovu upotrebu – gramatikom) jeste jezik sa svojim imenom, i to ime je dobio prema narodu u kome je nastao“. To jest, kako dokazuje Matović:„Lingvističku osnovu, ako već upotrebljavamo tu sumnjivu formulaciju, ima samo srpski jezik. Crnogorski ima samo političku osnovu, i većinu u Skupštini, ali nema ništa što bi ga činilo posebnim jezikom: ni istoriju, ni glasovni, ni morfološki, ni sintaksički, ni akcenatski sistem, drukčiji od srpskog. Ne postoji poseban sistem jezičkih znakova i pravila njihove upotrebe, koji se zove crnogorski jezik. Jednostavnije rečeno: srpski jezik je lingvistička, crnogorski – samo politička činjenica – ime bez sadržaja. Ono što je navodno standardizovano pod tim imenom, to je supstandard srpskog jezika pod drugim imenom i ništa više“.

JEZIK I KNJIŽEVNOST PRAVE CRNE GORE U svetu s ove strane ogledala (srpskog, rekao bi Njegoš), zna se – sve što je pisano u Crnoj Gori, osim retkih izuzetaka, pisano je srpskim jezikom. Udovica Đurđa Crnojevića kaže da je pokojnikov testament „bio i jeste napisan na spomenutom srpskom jeziku, vlastitom rukom, od samog pokojnog gospodina Đurđa Crnojevića“. Božidar Vuković, prvi naš štampar, rođen u Podgorici, 1520. godine veli „zaželjeh i naša srpska slova… takođe u tiparima sastaviti“. Jerolim Zagurović iz Kotora u svom pogovoru „Psaltiru“ (pred kraj 16. veka) svedoči da se to delo na grčkom zove „psaltir“, a na srpskom, njegovom jeziku –„Pevac“. Vladika Sava Petrović Dubrovačkoj Republici izražava zadovoljstvo da su i Dubrovčani od „našega srpskoga jezika“. Jezik Svetog Petra Cetinjskog, „crnogorski“ po dukljanoidnim lumenima, sasvim je srodan onovremenom jeziku učenih Srba sa teritorije današnje Vojvodine. Da i ne govorimo o Njegošu, koji naglašava:„Srpski pišem i zborim,/ svakom gromko govorim:/narodnost mi srbinska,/um i duša slavjanska“.Takav je jezik kojim su pisali Marko Miljanov i Stjepan Mitrov Ljubiša, kao i jezik pisca himne „Onamo,namo“, kralja Nikole Petrovića. I Mihailo Lalić, Dušan Kostić, Radovan Zogović, Milovan Đilas, iako „jugoslovenski levog“ ideološkog predznaka, pisali su srpskim jezikom. O Borislavu Pekiću i Danilu Kišu, kojima montenegrini pokušavaju da se kite, da i ne govorimo. Ipak, totalitarna moć ne priznaje stvarnost. I kreće sa njom u obračun, izbacujući ili mistifikujući sve ono što je vredno u zajedničkoj baštini.

SEČA KNEZOVA Pre no što počne da piše o frankenštajnovskim metodama pisanja novih čitanki u Crnoj Gori, Veselin Matović govori o značaju fenomena najneophodnije školske knjige za konstituisanje osnovnih vrednosti društva:„Čitanka nije, i ne smije biti, proizvoljan „hod kroz književne epohe“, niti prostor za nametanje bilo čijih političkih, ideoloških, pa ni estetskih opredjeljenja, nego je ona najstroža (i najuticajnija) antologija, u kojoj se, na osnovu opšteprihvaćenih i istorijski provjerenih vrijednosnih (…) kriterijuma, mladim ljudima prezentuje i čini što bližim i razumljivijim, ono što je najvrednije kako iz opštečovječanskog, tako i iz nacionalnog književnog, tj. kulturnog nasljeđa, a na osnovu čega oni slobodno izgrađuju vlastite (najčešće trajne) vrijednosne stavove“. Osnovna đačka knjiga ne sme biti (u)čitanka, kojom se mladima učitavaju lažne vrednosti ideologije: ona je mesto slobodnog susreta sa pravim vrednostima.
Aleksandar Čogurić, autor novih čitanki, ustvrdio je da je „seču knezova“ obavio u skladu s činjenicom da u udžbenicima susedne Srbije nema crnogorskih pisaca i da srpski pisci koji su u čitankama Montenegra ostali imaju dela trajne vrednosti. Pri tome, kako reče Matović, Čogurić nije uspeo da objasni „kako je izmjerio da je djelo Branka Banjevića vrednije od djela Matije Bećkovića ili djelo Sretena Asanovića od djela Mira Vuksanovića, ili Marka Kavaje od Žarka Komanina“.
A, u stvari, Matović zna o čemu je reč: „Zaista, čudan neki soj ljudi: na jednoj strani zapeli, silom na sramotu, za ‘crnogorsku književnost’, preturili su svaki književni budžak od Kotora do Venecije i Haga, ne bi li iščeprkali bilo kakav njen trzoljak,a na drugoj – ni da se osvrnu na četiri od pet najvažnijih knjiga napisanih u Crnoj Gori:‚Luču mikrokozma‘, ‚Šćepana Malog‘, ‚Balkansku caricu‘ i ‚Primjere čojstva i junaštva‘“.

______________________________________
Veselin Matović: „Noć dugih makaza“
Potiskivanje srpskog identiteta u crnogorskim udžbenicima za jezik i književnost“, „Matica srpska“ – Društvo članova u Crnoj Gori, Odbor za prosvjetu i medije, Aktiv profesora srpskog jezika i književnosti – Nikšić, Oktoih, Nikšić 2012

______________________________________
NAUM I POSLEDICE „SENILNOG VARVARSTVA“
Dovoljno je videti šta je sve izbačeno iz čitanki u Crnoj Gori, pa shvatiti ko je i zbog čega sve to radio, i kakve će biti posledice ideološkog „senilnog varvarstva“ (Žan Bodrijar). Evo spiska koji Matović navodi: „Sveukupno: od 2004 do danas, iz nastavnih programa za osnovnu i srednje škole, u potpunosti su izbačeni sljedeći znameniti srpski pisci: Sv. Sava, Teodosije, Stefan Lazarević, Konstantin Filozof, Gavril Stef. Venclović, Zaharije Orfelin, Milovan Vidaković, Lukijan Mušicki, J. J. Zmaj, kralj Nikola Prvi Petrović, Jakov Ignjatović, Milovan Glišić, Janko Veselinović, Ljubomir Nenadović, Bogdan Popović, Jovan Skerlić, Milutin Bojić, Dušan Vasiljev, Stanislav Vinaver, Oskar Davičo, Aleksandar Vučo, Skender Kulenović, Miodrag Pavlović, Antonije Isaković, Aleksandar Tišma, Dragoslav Mihailović, Matija Bećković, Ljubomir Simović, Milorad Pavić, Branko V. Radičević, Branimir Šćepanović, Dobrica Erić, Žarko Komanin, Goran Petrović, Ranko Jovović. Iz čitanki – još i Branko Miljković (…)“ To su posečeni knezovi; a ono malo Srba što je u čitankama ostalo, kako bi rekla narodna pesma, „sve ranjeno i iskrvavljeno“: Njegoš, Stjepan Mitrov Ljubiša, Mihailo Lalić, Miodrag Bulatović su stražarno sprovedeni u „crnogorsku književnost“, Ivo Andrić, Meša Selimović, Borislav Pekić i Danilo Kiš odvedeni su u „južnoslovensku“, Branko Radičević, Đura Jakšić, Simo Matavulj, Laza Lazarević, Dučić, Rakić, Bora Stanković, Crnjanski i drugi okljaštreni u skladu sa Nju Ejdžom dukljanskih etnostandarda.

U sledećem broju: Izmišljeni diskontinuiteti ili – u tom ludilu ima sistema

[/restrictedarea]