„Biografija“ Zajednice srpskih opština

Koje su opštine, koliko imaju stanovnika i koliko će ih obuhvatati buduća Zajednica opština sa srpskom većinom?

Od ukupne površine Kosova i Metohije 10.887 kvadratnih kilometara, 10 opština u budućoj Zajednici opština sa srpskom većinom imaju površinu od 1.660 km², ili 15,2 odsto ukupne površine KiM. Cela Metohija i više od 40 povratničkih sela u njoj, kao i velika srpska sela na centralnom KiM Prilužje, Babin Most, Plemetina… nisu u Zajednici. I manastiri nisu u ataru Zajednice opština sa srpskom većinom.
Malo se zna i govori o „biografiji“ ZSO koja je predviđena Briselskim sporazumom Beograda i Prištine i koja je najvažniji deo ovog sporazuma. Ne ulazeći u detalje nadležnosti, još neformirane ZSO, zanimljive su karakteristike Zajednice u koju nisu ušla brojna srpska mesta, nijedno iz Metohije, kao ni najznačajniji srpski manastiri!?
Naime, više od 60 naseljenih srpskih mesta, sela, na KiM, sa blizu 15.000 Srba, ostala su van Zajednice opština sa srpskom većinom.
Površina buduće ZSO iznosi 1.660 kilometara kvadratnih od ukupne površine KiM 10.887 kvadratnih kilometara, što je tačno 15,2 odsto površine KiM! Značajni srpski manastiri Sveti arhanđeli, Bogorodica Ljeviška, Visoki Dečani, Devič, Pećka patrijaršija, Gorioč i Budisavci teritorijalno su van prostora buduće Zajednice opština sa srpskom većinom. Van atara Zajednice su i velika srpska mesta Velika Hoča, Orahovac, Goraždevac, Osojane, Prilužje, Babin Most, Plemetina…

Metohija van Zajednice

Planirano je da Zajednicu čine opštine: Severna Kosovska Mitrovica, Zubin Potok, Leposavić, Zvečan, Štrpce, Klokot-Vrbovac, Gračanica, Novo Brdo, Ranilug i Parteš. Takođe se razgovaralo i o uključenju opštine Gora, etnička zajednica Goranci sa 19 sela, u Zajednicu opština sa srpskom većinom, a to se može ostvariti tek kada Priština dopusti da se formira ova opština po zakonima lokalne samouprave Kosova.
Evo osnovnih karakteristika opština budućih članica Zajednice srpskih opština sa srpskom većinom. Po zakonima lokalne samouprave Kosova ranije opštine u Kosovskom Pomoravlju: Gnjilane Kosovska Kamenica, Kosovska Vitina i Novo Brdo geografski su razbijene formiranjem novih srpskih opština.
Opština Klokot-Vrbovac je u Kosovskom Pomoravlju i obuhvata naseljena mesta i katastarske opštine: Vrbovac, Grnčar, Klokot i Mogila. Površina opštine je tek 23,3 kvadratna kilometra.
Opština Novo Brdo je opština u Kosovskom Pomoravlju sa sedištem u naselju Bostane. Površina opštine iznosi 90 km².
Najnovija izmena ove opštine dogodila se 2008. kada se odlukom Prištine opština Novo Brdo proširuje. Iz opštine Gnjilane su dodata naselja: Gornje Kusce, Gornji Makreš, Donji Makreš, Draganac, Koretište, Mozgovo, Paralovo, Pasjak (na teritoriji KO Koretište), Stanišor i Straža, a iz opštine Kosovska Kamenica su dodata naselja: Boljevce, Bušince, Miganovce, Tirince i Carevce.
Opština Ranilug obuhvata naseljena mesta i katastarske opštine: Ranilug, Boževce, Veliko Ropotovo, Glogovce, Gornje Korminjane, Domorovce, Donje Korminjane, Drenovce, Malo Ropotovo, Odevce, Pančelo, Rajanovce i Tomance. Površina opštine je 77,62 km².
Opština Parteš obuhvata naseljena mesta i katastarske opštine: Donja Budriga, Parteš i Pasjane. Površina opštine je 28,65 km². Opštine Parteš, Novo Brdo, Klokot-Vrbovac i Ranilug imaju oko 25.000 Srba.
Opština Gračanica ima 131 kvadratni kilometar površine i 21.534 stanovnika. Opština obuhvata naseljena mesta i katastarske opštine, iz opštine Kosovo Polje naselja: Batuse i Ugljare, iz opštine Lipljan naselja: Gornja Gušterica, Dobrotin, Donja Gušterica, Lepina, Livađe, Radevo, Skulanovo i Suvi Do. Iz grada Prištine, naselja Gračanica (kao sedište opštine).

Nadzor Zajednice Kako je predviđeno, Zajednica opština sa srpskom većinom imaće osnivački statut, predsednika, potpredsednika, skupštinu i veće, a imaće i puni nadzor u oblastima ekonomskog razvoja, obrazovanja, zdravstva, urbanog i ruralnog razvoja. Još se ne zna gde će biti sedište ZSO.

Srbi van Zajednice

Opština Štrpce nalazi se na krajnjem jugu Srbije, na granici sa Republikom Makedonijom. Površina opštine je 247 km². Obuhvata teritoriju od šesnaest sela i sa oko 11.000 Srba koji žive u osam čisto srpskih sela i četiri mešovita, sa Albancima. Četiri sela su čisto albanska.
Opština Severna Mitrovica obuhvata severni deo grada Kosovska Mitrovica, sa tek dva kvadratna kilometra gde živo oko 18.000 Srba.
Opština Zubin Potok je sa većinskim srpskim stanovništvom na severozapadu Kosova i Metohije. Površina joj je 333 km² i obuhvata 61 selo sa ukupno 14.900 stanovnika. Samo je Čabra u ovoj opštini čisto albansko selo.
Opština Leposavić je najsevernija opština južne srpske pokrajine i ima površinu od 540 km² na kojoj živi 18.500 stanovnika u 72 sela. U ovoj opštini su samo tri čisto albanska sela.
Opština Zvečan ima površinu od 122 km² kilometra kvadratna na čijoj se teritoriji nalazi 45 naselja sa ukupno 16.600 stanovnika. I u ataru opštine Zvečan nalaze se tri čisto albanska sela.
Četiri opštine na severu Kosova i Metohije imaju površinu od blizu 1.000 kvadratnih kilometara.