ALBAZINCI – APOSTOLI RUSKO-KINESKOG PRAVOSLAVLJA

KAKO JE ISTORIJA MEŠALA KARTE NA DALEKOM ISTOKU

Pravoslavlje je u Kinu uplovilo znatno pre grofa Save Vladislavića, sledeći potrebe verujućih, a ne političkih uticaja

Na znamenitoj Lisičjoj kuli u Pekingu, koja se nalazi na jugoistočnom uglu zidina što potiču iz doba dinastije Ming, i danas su vidljivi potpisi ruskih vojnika nastali u leto 1900. godine. Ćirilička slova sastavljena su s latiničkim potpisima Amerikanaca i predstavljaju pravu poslasticu onima koji tragaju za suštinom kineske prestonice, izvan tekuće ponude opštih mesta, komercijalno rasutih po bedekerima i turističkim sajtovima.
Samo u Pekingu je, tokom Bokserskog ustanka (1899–1901), ubijeno između 200 i 400 kineskih pravoslavaca, od oko 700, koliko se procenjuje da ih je tada bilo u glavnom gradu Kine. Ruske snage, udružene sa zapadnjačkim armijama i Japanom, intervencijom su ugušile Bokserski ustanak, a Ruska pravoslavna crkva je aprila 1902. godine kanonizovala 222 kineska novomučenika, među kojima su i deca, stradala na podjednako svirep način kao i njihovi roditelji.
Kroz Crkvu Uspenja Presvete Bogorodice u dvorištu ruske ambasade u Pekingu, koju danas apostolski smerno predvodi sveštenik Sergej Nikolajevič Voronjin iz Barnaula u Sibiru, po obrazovanju filolog (engleski i nemački jezik), sa doktoratom iz oblasti kineske umetnosti, te čuvenu Crkvu Svete Sofije u Harbinu koja je pretvorena u muzej ili crkvu u kojoj je službovao Sveti Jovan Šangajski – Kinom se provlači nit pravoslavlja.
Kineska pravoslavna crkva nalazi se pod patronatom Ruske crkve. Kako kineska država zvanično priznaje samo verske zajednice budista, taoista, muslimana, rimokatolika i protestanata, pravoslavna crkva formalno nije ravnopravna sa ostalim, budući da je u kanonskom jedinstvu s Ruskom pravoslavnom crkvom.
Na primer, kineski rimokatolici i protestanti zvanično su izolovani od Vatikana i zapadnih crkava i organizovani u posebna verska patriotska udruženja: Kinesko patriotsko udruženje rimokatolika (Chinese Patriotic Catholic Association) i Patriotski pokret protestantskih crkava (Three-Self Patriotic Movement of the Protestant Churches). Na istovetan način kineske vlasti prepoznaju i muslimane, organizovane u Kinesko udruženje muslimana.
Kineski pravoslavci u Tijenđinu, velikom lučkom gradu na obali Bohajskog mora koji baštini snažan ruski uticaj, imaju jedan jedini hram u kojem mogu da prisustvuju liturgiji na kineskom jeziku. Reč je o Hramu Pokrova Presvete Bogorodice na Istočnoj Dadži aveniji.
Osim u Tijenđinu verski život pravoslavaca u Kini odvija se u pomenutom hramu u ruskoj ambasadi, zatim ruskom konzulatu u Šangaju, na ostrvu Tajvan i u Hongkongu gde postoje dve pravoslavne crkve i sasvim solidno organizovan verski život.

ALBAZIN PRAVOSLAVLJE U Kinu je Albazin pravoslavlje uplovilo znatno pre grofa Save Vladislavića, sledeći potrebe verujućih, a ne političkih uticaja.
Istorija kineskog pravoslavlja počinje sredinom 17. veka, na obalama reke Amur, tokom sukoba kineskih i ruskih trupa (1652–1689) okončanih Nerčinskim sporazumom. Neki od izvora pominju prve Kozake u Pekingu još 1849. godine.
Godine 1667. kineske trupe zarobile su 33 Kozaka iz Albazina, prvog ruskog utvrđenja na Amuru, koje su naselili u Pekingu.
Kada su vojnici cara Kangsija, juna 1685, konačno zauzeli utvrđenje Albazin (Albazino), od oko 600 vojnika koji su pušteni da odu u Nerčink, pedesetak ih se opredelilo za odlazak u Peking.
Rusi okupljeni u Pekingu u drugoj polovini 17. veka formirali su posebnu jedinicu carske garde pod komandom Ananija Ursulanova. Prezimena Romanov ili Jakovljev preinačena su im u kineska: Jao i Lo. Izvori navode da su u početku ženili Mandžurke i Mongolke, otpuštene iz pekinškog zatvora.
Smešteni na severoistoku unutrašnjeg grada, čije zidine okružuju Zabranjeni grad, gde se i danas približno nalazi ruska ambasada, Albazinci su postali jezgro Ruske pravoslavne crkve u Kini. Njihovom svešteniku Maksimu Leontijevu ustupljen je napušteni budistički (lamaistički) hram, u koji je uneta ikona Svetog Nikole doneta iz Albazina.

OSVEŽENE VEZE S MOSKVOM Tokom potonjih vekova Albazinci su izgubili rasne odlike slovenskih ljudi, ali su čuvali pravoslavnu duhovnost. Krajem 17. veka zatražena je dozvola za izgradnju pravoslavnog hrama u Pekingu, a nakon smrti oca Maksima u kinesku prestonicu stigla je ruska pravoslavna misija s jednim arhimandritom i devet sveštenih lica.
Peta tačka Sporazuma u Kjahti, koji je isposlovao grof Sava Vladislavić, obezbedila je stalno prisustvo Ruske pravoslavne crkve u Kini, sa sveštenikom, trojicom njegovih đaka ili pomoćnika i šestoricom učenika.
Prolazeći kroz iskušenja svoje domovine u 19. i 20. veku, Albazinci su u većoj ili manjoj meri sačuvali pravoslavne običaje. Njihovi potomci i danas žive u Kini i neguju odnose s Moksvom, a oni su naročito napredovali nakon dolaska Vladimira Putina na vlast, te ukupnog poboljšanja rusko-kineskih odnosa početkom novog milenijuma.
Posle posete ruskog patrijarha Kirila Pekingu 2013. usledila je kolektivna poseta potomaka Albazinaca Moskvi, krajem aprila 2016. godine. U grupi hodočasnika nalazili su se potomci prvog poglavara Kineske pravoslavne crkve, vladike Vasilija Pekinškog i rođaci sveštenika kineske crkve: protojereja Vladimira Dubinjina, protojereja Vasilija Dubinjina, protojereja Mihaila Romanova, protojereja Danila Habarova i sveštenika Vasilija Romanova.
Tom prilikom patrijarh Kiril podsetio se posete kineskoj prestonici i liturgiji koju je držao, a kojoj je prisustvovao i autor ovih redova.
„Kao rezultat sastanka s kineskim predsednikom Si Đinpingom, došlo je do nekih veoma pozitivnih promena“, rekao je ruski patrijarh. „Kao što znate, dobili smo priliku da obnovimo sveštenstvo u Kini. Novi sveštenik službuje u Harbinu. Nadam se da će više kineskih mladića stupiti u svešteničku službu i da će se crkvene aktivnosti u Kini postepeno razvijati.“
Njegova svetost je tada izrazio radost zbog razvoja dobrih odnosa između Rusije i Kine. „Verujem da će to biti i za dobrobit Kineske pravoslavne crkve“, rekao je patrijarh Kiril.
Vasilij Dubinjin, potomak albazinske porodice Dubinjin, obratio se patrijarhu ovim rečima:
„Nama, potomcima ruskog naroda koji živimo u Kini, veoma je drago što smo posetili Hram Hrista Spasitelja u ove vaskršnje dane i što smo se sreli s patrijarhom, Moskvom i celom Rusijom. Zahvalni smo vam na ovoj prilici. Naši preci, Albazinci, držani su u zatočeništvu u gradu Pekingu i od tada naše porodice žive u Kini. Očuvali smo istorijsko pamćenje. Oni koji imaju to sećanje, imaju nadu i budućnost. Nadamo se da ćemo imati zajedničku budućnost s ruskim narodom i s Ruskom pravoslavnom crkvom.“